Friday, October 4, 2013

Is it the end for Lalu?

It was known. He will have to go to jail. But still, friend and foes, alike, kept stuck to their TV sets. Waiting for the verdict to come out. Some were asking the god for a 7-years jail term for the majestic leader of Bihar, the worst he could have got, and others were just hoping for a small jail term. Came the verdict out: five years in jail and Rs 25 lakhs as fine.

“It’s on expected lines, whoever works for the poor, gets punished. It’s a conspiracy. He was our leader and will remain to be,” roared Ram Kripal Yadav, a former RJD MP and close confidante of Lalu.

The verdict not only pushes the former CM of Bihar behind the bars, but also makes him to lose his Parliamentary seat. Adding to the woes of Lalu is the new norm set by the SC, which debars him from contesting elections for the next 11-years. The jail term and an added six years.
The Unperturbed Lalu 


Now the focus is not Lalu going to jail, but who will succeed him? Who will charm the state and the electorate Lalu held? Will it slip from the RJD in the absence of Lalu Prasad? All depends on the future moves of the Rashtriya Janata Dal.

The race to succession

There are quite a few names doing the rounds. Leading the pack is Raghuvansh Prasad Singh, Abdul Bari Siddiqui, Rabri Devi, Lalu’s son Tejasvi and daughter Misa Bharti.

If we go by the history of the party and what Lalu has done, it would be someone from the family. Rabri, Tejasvi or Misa. But what some say in the RJD is this time Lalu will not repeat what he did when he was forced to resign as CM Bihar. In quite an arbitrary manner, Rabri was installed as the CM of Bihar after Lalu was packed off to jail.

Abdul Bari Siddiqui with Lalu
Lalu has at least two good choices out of his family to succeed him: Raghuvansh Prasad Singh and Abdul Bari Siddiqui. Both Raghuvansh and Abdul Bari has been with Lalu through the tough times, both served the party when future was looking down.

There are some other names in the party like Ram Kripal Yadav, but they don’t command things like the two above do.

Raghuvansh carries with him a tag of being someone very popular, with a hold over his electorate and one who never had a brush with corruption. Apart from these Raghuvansh Singh is one of the most popular Rajput leader of Bihar, something the party can cash on. It can hope to garner some of the Rajput votes apart from the party’s natural voters.

The second choice, Abdul Bari Siddiqui, is a known Muslim face of Bihar. A very old Samajwadi, known as an honest and genuine man. His elevation can further consolidate the party’s Muslim vote bank. 

Going with these choices would not only consolidate votes of the constituencies mentioned but will also help RJD to shed its Lalu & Sons tag.

Raghuvansh Prasad Singh
If someone from the family is given reign of the party it will need a very tactical handling, no one in Lalu’s family is Jagan. They need to be. They need to learn from Jaganmohan Reddy, how he catapulted into a mass leader after the demise of his father.
The elevation of a family member will invoke fear in the RJD leaders and cadres that this party will always be led by the Lalu clan and no one else can go on top. Tejasvi has a lot of time by his side, he can wait. Senior party leaders will not accept him easily, so will be the case if Misa is given the control.

The only choice from the family which can be of some discourse would be former CM and Lalu’s wife Rabri Devi. But that won’t be any easy; RJD will not gain much from that.

Devil’s Advocate
For RJD & the Lalu family: Turning problems into opportunity

It’s a very sad for any son to see his father going to jail. It was even sadder for Jagan when he lost his father. But he turned his problem into opportunity. Same needs to be emulated in Bihar. Someone from the family needs to carry the message of the father, to the people of Bihar. It’s fair in politics.

The moment is opportune; there is a political turmoil in Bihar. Electors are still to make up their minds. The side effects of the break-up between Nitish and the BJP are yet to subside. In the last few months Nitish Kumar has also faced resistance and protests. He is also grappling to get things back to what they were.  

Misa and Tejasvi
There are words from Bihar that the OBC constituent is giving a serious think to go with the Modi bandwagon. A subtle message is being passed that an OBC leader is very close to the throne of Delhi and needs just a small push; this may work.

Of the OBC lot the most vulnerable are the Yadavs, they have been out of power for long now. There leader is behind the bars and if they don’t see things work for the RJD, they might prove to be lucky for the saffron brigade in the state.

If this works, it will hit the RJD badly. The target of the BJP are not the JD (U) voters but the voters of the RJD.

In such circumstances it becomes very important for the RJD and Lalu family to keep the flock together. One or two members of the family, preferably Misa and Tejasvi, should start something like a door to door visit. Invoking sentiments and consolidating their constituency. They are fresh faces, kids of the man who ruled Bihar for so long, the emotions will work. Bihar votes more on emotion (read caste) than anything else. If the family just succeeds in keeping the RJD vote share of the last elections intact, they will come out with flying colours. Once again, they need to project someone from out of the family as Lalu’s substitute while he is in jail. In such situation Abdul Bari Siddiqui seems to be the best bet. The MY combination cobbled by Lalu can be re-worked on and can further be cemented with the strong presence of the Modi factor in Bihar.

The calculations

Remember the elections of 2010. It was a wave of Nitish Kumar alliance. JD (U) won 115 seats of the 141 it contested, while partner BJP won on 91 out of the 102 seats contested. Here it is worth mentioning the vote shares. The JD (U) got 22.61 percent of votes, while the BJP had garnered 16.46 percent votes.

In contrast, RJD had a vote share of 18.84 percent, but could manage only 22 seats, its partner LJP got 6.75 percent of the votes and won only 3 seats. The Congress had 4-seats with a good 8.38 percent vote share.

The JD (U) and the BJP no more in a marriage, it’s over. This has changed the scenario a lot. That’s where it’s a more worrisome situation for Nitish Kumar.

Bihar CM Nitish Kumar
If the JD (U) – BJP alliance was able to get their votes transferred even a small 5 percent in total in the last election to each other, the separation is going to cost them a lot. Lalu’s party is still with LJP and survey’s claim that Lalu has gained ground. Though it’s not sure which side will the Congress go! The grand old party hardly matters in Bihar, though has a good vote share which can work for the alliance partner, if votes are transferred.

2010 Election Data: Vote share

The combined vote share of the RJD, the LJP and the Congress was 34 per cent. Add the Left parties, and the vote share increases marginally to 36.40 per cent — still some distance behind the 39 per cent jointly polled by the JD (U) and the BJP. The JD (U) and the BJP outperformed their principal opponents, the RJD and the LJP in every region of the State. The former had a lead of over 10 percentage points in all but one region, Mithila, where the RJD-LJP polled 27.5 per cent to the JD (U)-BJP's 36 per cent. The region-wise comparative shares of the rivals: Ang: JD(U)-BJP 37.7 per cent and RJD-LJP 26.50 per cent; Koshi: JD(U)-BJP 39.8 per and RJD-LJP 22 per cent; Mithila: JD(U)-BJP 36 per cent and RJD-LJP 27.5 per cent; Tirhut: JD(U)-BJP 38.5 per cent and RJD-LJP 24 per cent; Bhojpur: JD(U)-BJP 37.5 per cent and RJD-LJP 25.9 per cent; Magadh: JD(U)-BJP 43.9 per cent and RJD-LJP 28.1 per cent.

Take your call, who benefits, how will it work? J J J


Next: Nitish Kumar, the times to come. 

Wednesday, June 26, 2013

Lalu Prasad: To the Moon & back and striving again


A Young Lalu [Photo Courtesy: Outlook] 
New Delhi: Lalu Prasad. The name evokes response at once. The magical man, who more say failed Bihar, and failed the electors. He has had several role reversals, to the amazement and amusement of the people.

Lalu started as a student leader of Patna University. Joined the anti-Congress movement led by Late Jai Prakash Narayan. Was elected to the Parliament in the first opportunity and went on to become the chief minister of Bihar and ruled for 15 years directly and by proxy. All through the time Nitish Kumar was always by his side - as a friend, a party colleague and the one who always backed Lalu. Then came a time when Nitish and Lalu separated, became the worst of political rivals. Lalu lost his grip over Bihar, Nitish kept marching on.

Lalu Prasad with Sonia Gandhi
Lalu needed new friends. He joined hands with the Congress. This was when he compromised with what he practiced for several years when he was shaping up his political career. He traversed from being a staunch anti-Congress leader, to an ally partner & a minister in the government led by the grand old party; much of a role reversal for the man. Lalu is again trying hard to get back to the golden days when he ruled the state of Bihar.

A beaming Nitish Kumar
Lalu lost his sway, the pulse of Bihar long back in 2005, Nitish proved to be the winner. It’s been eight years. Most of the last eight years have been tough for Lalu, at least in Bihar. RJD was voted out of power in Bihar, Lalu has been out of the Union Cabinet for good time now, party fared badly in the elections and has been pushed to the number three party in Bihar as far as strength in the assembly is concerned. The JD (U)-BJP separation resulted in Rabri Devi losing her leader of Opposition tag too.

Lalu with Prabhunath Singh
But there have been silver linings for the man in the past few months as Nitish Kumar for the first time seems to be in some real problem. The popular CM of Bihar has faced several protests in the recent months, mostly by the contractual teachers, lost his old ally, the BJP and lost a very critical Lok Sabha seat in the by-polls to Lalu’s RJD; RJD's Prabhunath Singh won the Maharajganj by-polls by a huge margin.

Now the main story is where does Lalu and his party, the RJD, stand? Rashtriya Janata Dal is having an alliance with Ram Vilas Paswan’s decimated party the Lok Janshakti Party. Lalu is a vocal supporter of the Congress and the Gandhis. He is all set to go into the 2014 polls in alliance with the Congress. But is the Congress ready too? That’s the question.

People close to Rahul say he prefers an alliance with Nitish over Lalu. 
While Lalu is supporting the Congress, PM Manmohan Singh and Rahul Gandhi feel that Nitish Kumar is secular – an open invitation to Nitish from the top of the Congress party. Central government and Congress leaders have been praising Nitish, his demands are being met and seems that there could be a realignment in Bihar.  

Politics of Bihar has mostly been a direct fight in the last 15-years. First it was Lalu Vs the anti-Lalu forces and then Nitish Vs Lalu. Now the politics of Bihar is going the triangular way. The Nitish brigade, the saffron party and the ‘secular’ bandwagon; Congress and the left are still a very small factor in Bihar.

In the last elections Lalu’s alliance fared well if we talk about the vote percentage, though they failed to get good number of seats in the elections. Still, no one can reject Lalu in Bihar, he proved so in the Maharajganj by-polls.

Lalu has the backing of the Yadav’s, a good command over the Muslim votes and some other backward voters are with him. Though Paswan’s party fared badly in the last election, it has a following in the Dalit vote bank and a small section of the powerful Bhumihars have also backed them in the past. So the combination of Lalu and Paswan seem good. If the duo manages to woo the Congress to get into an alliance with them, they may get more of the Muslim votes, a handful of Brahmin votes and the staunch Congress voters in their kitty.

Lalu and Ram Vilas Paswan
But all this is not so easy. The break-up between the JD (U) and the BJP has both good and bad for Lalu. While a triangular contest will benefit RJD alliance in several constituencies, the break-up is also likely to hit Lalu’s vote bank. Nitish Kumar played the secular card and broke up in the name of Narendra Modi’s elevation; this message has gone down well with the Minority constituency. If Nitish manages to win them over, then the story can be different. Lalu needs to keep his flock intact and win over the voters who are disgruntled.

Lalu offers prayers during Chath Puja
Another problem with the RJD chief is his past which is set to haunt him. He was the one who coined slogans like – Bhura Baal Saaf Karo (Bhu-Bhumihar, Ra-Rajput, Baa-Brahmin and L-Lala or the Kayasthas). It is quite unlike that any of them will rally behind him, though they might vote for some candidates of his party on the basis of their castes. Lalu will have to fix this. A huge chunk of the forward vote is drifting away from Nitish after the Panchayat reservation issue, Lalu needs to win at least some of them, before it is all gone to the BJP.

The cloud of corruption and the lawlessness during the last days of the Lalu-Rabri regime are still afresh in the minds of the people of Bihar. He needs to clean the slate and assure the electors of a makeover of Bihar and the RJD, something like he did during his Railway Ministry days.

Lalu with Jyoti Basu
Ram Vilas Paswan has shown in the past that he can hop anywhere, from the NDA to the UPA to being with anyone where he can get power. This can also be a reason for worry for Lalu. Now that Nitish has broken off with the BJP and Congress is already giving feelers to Nitish, Paswan would be always ready to join them. This way the combination will be stronger than that of which Lalu, Paswan and Congress can make. Lalu will have to keep this in mind and keep ready an alternative arrangement, may be a front with smaller players- the Left parties.

Lalu, wife Rabri and brother in law Sadhu Yadav
The former CM of Bihar will also have to shed the image of a man who gives all the power to his family. Two CMs (Lalu and Rabri) and two de-facto CMs (Subhash and Sadhu) in the family factor dented his image very badly. He will have to assure not only to the people that he is not going to repeat it but also to the members of his party.

In any case, the former CM of Bihar has not much to lose. The strength of his party in the assembly and the Parliament is very small. He has nothing to lose. If he manages to keep his flock intact, use his secular card well, with a bit of support from the upper castes, he can come out with flying colors.

Lalu's sons: Tejasvi and Tej Pratap
But the Bihar Ka Doctor (Lalu has claimed in the past that he is a Doctor of Bihar politics and can read the pulse) needs to keep steps faster than Engineer Sahab – Nitish Kumar. Nitish has shown that he can engineer the best of the alliance, the most unlikely ones can be cobbled together and the state can be ruled.

Next: Nitish Kumar’s Engineering and mechanism….


Tuesday, June 25, 2013

Bed Partners turned foes: The Good, Bad and the Ugly


Nitish and Modi in happier times
New Delhi: Nitish Kumar and BJP were never natural alliance partners. It was an alliance of ‘need’. They both came together in the name of the anti-Lalu campaign in Bihar, to overthrow the so called misrule of the powerful Yadav leader of Bihar. They were successful in achieving their target.

But Nitish Kumar, who was a minister in the Atal Bihari cabinet, was never very comfortable with the basic nature or the building block of the alliance partner – Hindu nationalism. He was very much a secular leader, with a socialist background. He never was standing with them in support of the Ram Mandir or the Uniform Civil Code or their Hindu nationalism.

It was Kumar’s clever political moves, which are now being termed as selfishness, which made the alliance be intact for 17-long years before the “M-factor” wreaked havoc and the brothers in arms were seen having pitched battle on the roads of Patna.

The famous skull cap refusal...
There were two ‘Ms’ - the Minorities and Modi which were haunting Kumar for long. The two ‘Ms’ named go hand in hand. Nitish knew that if Modi is made the face of BJP, he will lose the second ‘M’ in Bihar, the minority votes. But still the alliance was running as he was able to get the large chunk of forward votes which were with the BJP. This way he was able to cobble up a winning chemistry. Kumri, Koeris, the EBC, the Mahadalits, a bit of Muslim support (Pasmanda Samaj) and a chunk of forwards made him dance around. The experiment proved successful in assembly as well as parliament elections. Even in alliance with BJP, Nitish was able to get good number of the Muslim votes for the candidates of his party, the Janta Dal (United). The victory of JD (U) in the district of Madhepura proved that the Engineer was even able to get a huge chunk of Yadav votes in the land of Mandal. Bihar CM is an engineering graduate.

So the question arises that when everything was going so smooth, and when the alliance seemed to be invincible at the moment, why did Nitish break-up? He was having everything he wanted; still he decided to call off the cozy relationship. Why?

Nitish at an Iftaar party
Ambition, aspiration and restructuring. Nitish has become synonymous to development (truth whatever might be), has been projected as Prime Minister by the media and many, quite like Modi. He also wants to have a shot at the national politics and wants to run without crutches – read the BJP. Modi also runs high on the development quotient, but 2002 always haunts him and his name sparks controversy and is set to polarize the voting pattern. And to add to Modi’s woes, his development has been questioned even by the stalwarts of the BJP, leave aside what the opposition says. Remember the words of LK Advani, "I always tell Narendra Modi that Gujarat was already prosperous, you have multiplied the development there’’. These are the words of the man who made BJP.  

While the wheel of time was moving, Nitish Kumar was silently working to strengthen his constituency, which was hurting the BJP. The BJP in Bihar has a huge chunk of forward votes, but Nitish was working to consolidate his EBC votes and the Muslim constituency. He came with the 20 per cent reservation for the extremely backward castes (EBCs) in panchayats. This came as a huge blow for the forwards specially the Bhumihars and the Rajputs. A powerful lobby in the BJP was seething in anger. But the fact remains that the Bihar CM gives very small room to other leaders, talk to anyone in a private room, you will come to know the fact. Nitish is not like other leaders, he always takes the decision he wants to; he is more like a bureaucrat, says a close aide of the Bihar CM – obviously in a personal chat.

With each passing day, while Nitish was busy with his own agenda, the national politics was hotting up with Narendra Damodardas Modi hogging the limelight. BJP leaders started a clamour for Modi to be named the PM candidate of the party for 2014, though it was not going well the alliance partner JD (U), Shiv Sena, probable alliance partners and even some leaders of the BJP were uncomfortable with the idea. They feared a polarization would hit them hard. But there was more to what meets the eye. Modi and his gang were working overtime to take the command of party. The anti-Modi lobby of BJP was caught off guard. Modi won the trust of the RSS. His men wanted him to be named as the PM candidate. A lobby within the BJP wanted to wait till elections are announced, allies were also against. But everyone knows, the RSS calls the shot as far as BJP is concerned. The veteran leader of the BJP, LK Advani was totally against the idea. Talks started to name Modi in Goa, where the party was to meet.

Nitish and his party-men were very vocal, against Modi. Nitish is also known to be close to LK Advani. They were keeping a close eye on the developments. Back channel talks started, a split seemed evident if Modi was named, even the chief of the BJPs campaign committee.

LK Advani skipped the Goa meet, it was said that he was unwell.

Lalu roars victory
On the other hand, there was a by-poll to Maharajganj Lok Sabha seat in Bihar. The JD (U) was pitted against RJD in the contest for the seat. Congress also pitched in the fight; many say to help the Janta Dal (United). Prabhu Nath Singh, a Rajput, was the RJD candidate, PK Shahi, a Bhumihar, was from the JD (U) and Jitendra Swami, a Rajput again, was given a ticket by the Congress. The RJD candidate smashed the JD (U) candidate, Prabhu Nath won by 1,37,000 votes. Nitish Kumar was shattered. It was said that the BJP worked overtime to make sure that the JD (U) loses. They wanted Nitish to feel how much he needed them when it comes to getting forward votes. They showed it to Nitish. But this only further strained the things. This was the third ‘M’ factor-Maharajganj. The results were declared on June 5, 2013. Lalu roared victory after a long time, that too in a forward bastion. Nitish knew it was the time to decide.

To add fuel to fire, BJP decided what came as the last nail in the coffin for the BJP-JD (U) alliance – elevate Modi as the poll chief. Nitish knew it was the right time to strike, said a decision would be taken. Sharad Yadav was not in favour of breaking up, he knew he would lose his national clout, he was the convenor of the NDA. LK Advani never wanted Nitish to go, he tried his best. But Advani himself was not in a position to offer Nitish something, the alliance moved for a divorce.

Came in the mudslinging, fist fights on the road. BJP called for a Bandh after separation, JD (U) men were beaten up during the bandh which was called Vishwasghaat Diwas. Things went from good, bad to ugly.
The usual soft spoken CM of Bihar also came out of his closet, and attacked the BJP straight. This was the harshest words of Nitish for the BJP one must have heard in a long time, if I open my mouth many BJP people will be in trouble, he said.

The new found Love?
So who benefits in such circumstances. It’s a very calculative risk which Nitish Kumar has taken. If he is won over by the overtures of Congress, what will he gain in Bihar? Congress has nothing in its own platter, what can it offer to him in the state? A special status to Bihar can work both for Nitish and Congress, will it be the next move of the new found lovers?

Or, will Lalu be the one to gain like it was for him in Maharajganj? Or will it be the BJP to smash the Nitish Kumar fort in Bihar?

Much to come….

NEXT: Where Lalu stands, permutations and combinations with Lalu in focus.




Sunday, January 27, 2013



Anjana Om Kashyap, Arvind Kejriwal and Maj Gen. (Retd.) BC Khanduri release the book 
Annandolan: Sambhavnayen Aur Sawal


Annandolan: Sambhavnayen Aur Sawal on the stands during World Book Fair 

Book review in Prabhat Khabar
Book Review in Nai Duniya.


Book Release News Aired on Star News (Now ABP News). 

Saturday, January 26, 2013

Preface to the book - Annandolan: Sambhavnayen Aur Sawal





เคเค• เค†เคฆเคฎी
เคฐोเคŸी เคฌेเคฒเคคा เคนै 
เคเค• เค†เคฆเคฎी เคฐोเคŸी เค–ाเคคा เคนै
เคเค• เคคीเคธเคฐा เค†เคฆเคฎी เคญी เคนै
เคœो เคจ เคฐोเคŸी เคฌेเคฒเคคा เคนै, เคจ เคฐोเคŸी เค–ाเคคा เคนै
เคตเคน เคธिเคฐ्เคซ เคฐोเคŸी เคธे เค–ेเคฒเคคा เคนै
เคฎैं เคชूเค›เคคा เคนूं
เคฏเคน เคคीเคธเคฐा เค†เคฆเคฎी เค•ौเคจ เคนै?
เคฎेเคฐे เคฆेเคถ เค•ी เคธंเคธเคฆ เคฎौเคจ เคนै।
- เคงूเคฎिเคฒ
เคธंเคธเคฆ เคฎौเคจ, เคœเคจเคคा เค†ंเคฆोเคฒเคจเคฐเคค. เค…เคชเคจे เคนเค•ों เคธे เคฎเคนเคฐूเคฎ เค•िเคฏे เคœाเคคे เคฒोเค— เค”เคฐ เคธंเคธเคฆ เคฎौเคจ. เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค•ा เคธเคฎंเคฆเคฐ เค‰เคฎเคก़ा เคšเคฒा เค†เคฏा เคนै เค†เคฎ เค†เคฆเคฎी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ो เคจिเค—เคฒ เคœाเคจे เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เคนै เค”เคฐ เคธंเคธเคฆ เคฎौเคจ. เค†เคฎ เค†เคฆเคฎी เค…เคชเคจे เคนเค•ों เค•ी เคฒเคก़ाเคˆ เคฎें เคธเคก़เค•ों เคชเคฐ. เคงूเคฎिเคฒ เค•ी เคฏเคน เค•เคตिเคคा เคชिเค›เคฒे เคฆिเคจों เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคœेเคนเคจ เค•े เค•िเคธी เค•ोเคจे เคชเคฐ เคฆเคธ्เคคเค• เคฆेเคคी เคฐเคนी. เค•เคˆ เคธเคตाเคฒ เคชैเคฆा เคนोเคคे เคฐเคนे เคฎเคจ เคฎें. เคธเคตाเคฒ เคœो เค…เคจ्เคจा เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคจे เคนเคฐ เค†เคฆเคฎी เค•े เคฎเคจ เคฎें เคชैเคฆा เค•िเคฏे เคฅे. เค‡เคธ เคธเคตाเคฒ เค•ा เคœเคตाเคฌ เคคเคฒाเคถा เคœाเคจा เคœเคฐूเคฐी เคฒเค—เคจे เคฒเค—ा เคฅा. เค”เคฐ เค‡เคธी เคคเคฒाเคถ เค•ा เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคนै เคฏเคน เค•िเคคाเคฌ.

เคฏเคน เค•िเคคाเคฌ เคœเคฌ เคคเค• เค†เคชเค•े เคนाเคฅों เคฎें เคชเคนुँเคšेเค—ी เคคเคฌ เคคเค• เคถाเคฏเคฆ เค•ाเคซी เค•ुเค› เคฌเคฆเคฒ เคšुเค•ा เคนोเค—ा. เคฒोเค•เคชाเคฒ เคชเคฐ เค›ाเคˆ เคงुंเคง เคฌเคนुเคค เคฎुเคฎเค•िเคจ เคนै, เคคเคฌ เคคเค• เค•ाเคซी เค›ंเคŸ เค—เคˆ เคนो. เคจเคฏी เคฐเคฃเคจीเคคिเคฏां เคฌเคจाเคฏी เคœा เคšुเค•ी เคนोंเค—ी. เคจเคฏे เคฎोเคฐ्เคšे เค–ोเคฒे เคœा เคšुเค•े เคนोंเค—े. เคฒोเค• เคธเคญा เค”เคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เคธเคญा เคฎें เฅจเฅฆเฅงเฅง เค•े เค…ंเคค เคฎें เคœो เคนुเค† เค‰เคธเคธे เคฏे เคคो เคธाเคซ เคนो เคšुเค•ा เคนै เค•ी เค…เค—เคฐ เคฏे เคฌिเคฒ เคชाเคธ เคนुเค† เคญी เคคो เค‰เคธ เคฐूเคช เคฎें เคจเคนीं เคนो เคธเค•ेเค—ा เคœिเคธเค•े เคฒिเค เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เคจे เค…เคช्เคฐैเคฒ เค”เคฐ เค…เค—เคธ्เคค เคฎें เคฆेเคถ เค•ो เคนिเคฒा เค•เคฐ เคฐเค– เคฆिเคฏा เคฅा. เค…เคจ्เคจा เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฎें เคธोเคš เค•ी เคนเคฆों เคธे เคชाเคฐ เคœाเคจे เคตाเคฒे เคœเคจ-เคธैเคฒाเคฌ เคจे เค…เคจ्เคจा เค•े เคธुเคฐ เคฎें เคธुเคฐ เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคœिเคธ เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เค•ी เคฎांเค— เค•ी เคฅी, เคตเคน เคซिเคฒเคนाเคฒ เค•ाเคซी เคชीเค›े เค›ूเคŸ เค—เคฏा เคนै. เคเคธी เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เค•เคญी เคจเคนीं เคฅी เค•ि เคธंเคธเคฆ เคนूเคฌเคนू เคตเคนी เคก्เคฐाเคซ्เคŸ เคชाเคฐिเคค เค•เคฐेเค—ी, เคœिเคธเค•ी เคชैเคฐोเค•ाเคฐी เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅी. เคฏเคน เคฌाเคค เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคŸीเคฎ เค•ो เคญी เคญเคฒी-เคญांเคคि เคฎाเคฒूเคฎ เคฅी. เคœो เคญी เคนो, เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เคชเคฐ เคชिเค›เคฒे เคฌเคฏाเคฒीเคธ เคธाเคฒों เคธे เคฌैเค े เคฐเคนเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค†เค–िเคฐเค•ाเคฐ เค…เค—เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคฆเคฒों เค•ो เค‡เคธ เคฌिเคฒ เคชเคฐ เคฆो เค•เคฆเคฎ เคญी เค†เค—े เคฌเคข़เคจा เคชเคก़ा เคคो เค‡เคธเค•ा เคถ्เคฐेเคฏ เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เค•े เค†ंोเคฆाเคฒเคจ เค•ो เคนी เคœाเคคा เคนै. 

เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคถเค• เคจเคนीं เค•ि เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธाเคฅिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เค—เคฏा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค†เคงुเคจिเค• เคญाเคฐเคค เค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคชเคก़ाเคต เค•ा เคฆเคฐ्เคœा เคชाเคจे เค•ा เคนเค•เคฆाเคฐ เคนै. เค†เคช เคšाเคนे เค…เคจ्เคจा เค•े เคตिเคฐोเคงी เคนी เค•्เคฏों เคจा เคนों, เคฏเคน เคฎाเคจे เคฌिเคจा เคจเคนीं เคฐเคน เคธเค•เคคे เค•ि เคœเคจ เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ी เคฎांเค— เค”เคฐ เค‰เคธे เคฒेเค•เคฐ เคนुเค เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคจे เคœो เคฎाเคนौเคฒ เคฌเคจाเคฏा, เค‰เคธी เค•ी เคฌเคฆौเคฒเคค เค•เคฎเคœोเคฐ เคนी เคธเคนी เคฒोเค•เคชाเคฒ เคจाเคฎ เค•ी เคธंเคธ्เคฅा เค•ो เคœเคจ्เคฎ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฎเคœเคฌूเคฐ เคฆिเค–ाเคˆ เคชเคก़ เคฐเคนी เคนै. เคซिเคฒเคนाเคฒ เคธเคตाเคฒ เค•เคฌ เค•ा เคนै, เคจ เค•ि เคนाँ เคฏा เคจ เค•ा. เคฐाเคœเคจीเคคि เค•ी เคฌंเคœเคฐ เคนो เคšुเค•ी เคœเคฎीเคจ เคชเคฐ เค‡เคธเค•ी เคคुเคฒเคจा เค…เคธीเคฎ เค†เคถाเค“ं เคธे เคญเคฐे เค•ोंเคชเคฒ เคธे เคนी เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै. 

เคฏे เค•िเคคाเคฌ เคฎूเคฒเคคः เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ीे เคฎाँเค— เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคนुเค ‘เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ’ เค•े เค‡เคฐ्เคฆ-เค—िเคฐ्เคฆ เค˜ूเคฎเคคी เคนै. เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เค•े เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคก्เคฐाเคซ्เคŸ, เค‰เคธे เคฒेเค•เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธเคฎूเคนों เค•ी เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฐाเคฏ, เค‡เคธ เคฌเคนเคธ เค•ो เคฎुเค•เคฎ्เคฎเคฒ เคฌเคจाเคคे เคนैं.  เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•े เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฎเคธौเคฆों เคชเคฐ เคญी เค•िเคคाเคฌ เคฎें เคšเคฐ्เคšा เค•ी เค—เคฏी เคนै. เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคœिเคธ เคคเคฐเคน เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เคจे เคธंเคธเคฆ เคฎें เคฌैเค े เคจेเคคाเค“ं เคชเคฐ เคนเคฎเคฒे เค•िเคฏे เค‰เคธे เคฒेเค•เคฐ เค•ाเคซी เคถोเคฐ เคฎเคšा, เค‡เคธเค•े เคฎเค•เคธเคฆ เค”เคฐ เคšเคฐिเคค्เคฐ เคชเคฐ เคธเคตाเคฒ เค‰เค ाเคฏे เค—เค. เคเคธा เคจเคนीं เค•ी เคธिเคฐ्เคซ เคฏเคนी เคเค• เคฎुเคฆ्เคฆा เค‰เค ा, เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคญी เค…เคจ्เคจा เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคชเคฐ เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เคŸिเคช्เคชเคฃिเคฏां เค•ी เค—เคˆं. เคœो เคญी เคธเคตाเคฒ เคนों, เค•िเคคเคจे เคญी เคธंเคถเคฏ เคนों, เคเค• เคฌाเคค เคคो เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคฆเคฐ्เคœ เคนो เคšुเค•ी เคนै เค•ी เคœเคจเคคा เค…เคจ्เคจा เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคฎें เคธเคกเค•ों เคชเคฐ เค‰เคคเคฐी. เคนाเคฒाँเค•ि เค…เคจ्เคจा เค•े เคฎुंเคฌเคˆ เค…เคจเคถเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค‰เคคเคจी เคญीเคก़ เคจเคœเคฐ เคจเคนीं เค†เคฏी เคœिเคคเคจी เคฆिเคฒ्เคฒी เค•े เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เค”เคฐ เคฐाเคฎเคฒीเคฒा เคฎैเคฆाเคจ เคฎें เคจเคœเคฐ เค†เคฏी เคฅी. เคคเคฌिเคฏเคค เคฌिเค—เคก़เคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค…เคจ्เคจा เค•ो เคฎुंเคฌเคˆ เคฎें เค…เคชเคจे เคคीเคจ เคฆिเคจों เค•े เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตिเคค เค…เคจเคถเคจ เค•ो เคฆो เคฆिเคจ เคฎें เคนी เค–เคค्เคฎ เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा. เคธाเคฅ เคนी เค…เคจเคถเคจ เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตिเคค ‘เคœेเคฒ เคญเคฐो’ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เคญी เคฐเคฆ्เคฆ เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा. เค–ैเคฐ เคฌाเคค เคชเคนเคฒे เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคœเคจ्เคฎ เค•ी เค•เคฐเคคे เคนैं. 

เคธเคตाเคฒ เคนै- เค†เค–िเคฐ เค…เคจ्เคจा เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคฎें เคฆेเคถ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคนिเคธ्เคธों เคฎें เคญीเคก़  เคœुเคŸी เค•्เคฏों? เค•्เคฏों, เค•ैเคธे เค”เคฐ เค•เคฌ เค…เคจ्เคจा เคฒोเค—ों เค•ी เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคจाเคฎ เคฌเคจ เค—เคฏे? เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เค†เคคा เคนै เคฏเคน เคธเคตाเคฒ เค•ि เค•्เคฏा เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคŸीเคฎ เคฆ्เคตाเคฐा เค…เค–्เคคिเคฏाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคคเคฐीเค•ा เคธเคนी เคฅा? เค•्เคฏा เค…เคจ्เคจा เค•ा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ ‘เคเค• เคตเคฐ्เค—’ เคคเค• เคธीเคฎिเคค เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคฐเคนा? เค…เคจ्เคจा เค•े เคŸीเคฎ เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏों เคชเคฐ เคœो เค†เคฐोเคช เคฒเค—े เค•्เคฏा เคตे เคธเคนी เคฅे? เค•्เคฏा เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•ा เคœाเคฆू เคนिเคธाเคฐ เค•े เคฒोเค• เคธเคญा เค‰เคชเคšुเคจाเคต เคฎें เคธเคš เคฎें เคšเคฒा? เคฏे เคเคธे เคธเคตाเคฒ เคนैं เคœिเคจ เคชเคฐ เคฌเคนเคธ เคœเคฐूเคฐी เคนै. เค‡เคจ्เคนीं เคธเคตाเคฒों เค•ा เคœเคตाเคฌ เค–ोเคœเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी เค‰เคชเคœ เคนै เคฏเคน เค•िเคคाเคฌ. 

เคตเคฒ्เคฐ्เคก เค•เคช เค•ी เคœीเคค เค”เคฐ เค…เคจ्เคจा เค•ा เค…เคจเคถเคจ 

เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เค•ो เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เค•ा เคจเคถा เคนै. เค…เคซीเคฎ เค•ी เคคเคฐเคน. เคคाเคฐीเค– เคฆो เค…เคช्เคฐैเคฒ 2011. เคฎเคนेंเคฆ्เคฐ เคธिंเคน เคงोเคจी เค•े เคจेเคคृเคค्เคต เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เคŸीเคฎ เคจे เค†เค–िเคฐเค•ाเคฐ เค…เค ाเคˆเคธ เคธाเคฒों เค•े เค‡ंเคคเคœाเคฐ เค•े เคฌाเคฆ เคตเคฒ्เคฐ्เคก เค•เคช เค•ा เคคोเคนเคซा เค‡เคธ เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เค•े เคฆीเคตाเคจे เคฆेเคถ เค•ो เคฆिเคฏा . เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เค–ाเค-เคชीเค เค”เคฐ เค…เค˜ाเค เคฎเคง्เคฏ เคตเคฐ्เค— เค•े เคฒिเค เคœो เคนเคฐ เคธเคฎเคฏ เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เค•ी เคœुเค—ाเคฒी เค•เคฐเคคा เคฐเคนเคคा เคนै, เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคตเคฒ्เคฐ्เคก เค•เคช เค•ी เคœीเคค เคธे เคฌเคก़ा เคจเคถा เค”เคฐ เค•्เคฏा เคนो เคธเค•เคคा เคฅा? เคชूเคฐा เคฆेเคถ เค‡เคธ เคœीเคค เค•ी เค–ुเคฎाเคฐी เคฎें เคกूเคฌा เคนुเค† เคฅा. เค…เคญी เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เคธे เคชैเคฆा เคนुเคˆ เคฆेเคถเคญเค•्เคคि เค•ी เค†เค— เค ंเคกी เคญी เคจเคนीं เคชเคก़ी เคฅी เค•ी เคชांเคš เค…เคช्เคฐैเคฒ 2011 เค•ोे เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เคจे เค…เคชเคจा เค†เคฎเคฐเคฃ เค…เคจเคถเคจ เคฆिเคฒ्เคฒी เค•े เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคชเคฐ เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा. เคŸीเคตी เคชเคฐ เค›ोเคŸी เคธी เค–เคฌเคฐ เคšเคฒी เคฅी. เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคจ्เคฏूเคœ เคšैเคจเคฒों เค•े เคจ्เคฏूเคœ เคฐूเคฎ เค•ा เคฎเคค เคฏเคนी เคฅा เค•ि เค…เคจ्เคจा เค†เคंเค—े, เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•เคฐेंเค—े เค”เคฐ เคšเคฒे เคœाเคंเค—े. เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคชเคฐ เคนोเคจे เคตाเคฒे เคฌाเค•ी เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจों เค•ी เคคเคฐเคน เคฏเคน เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคญी เคฌเคธ เคถुเคฐू เคนोเค•เคฐ เค–เคค्เคฎ เคนो เคœाเคฏेเค—ा. เคฒेเค•िเคจ เคเคธे เคธाเคฐे เค•เคฏााเคธ เค—เคฒเคค เคธाเคฌिเคค เคนोเคจे เคตाเคฒे เคฅे. เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคชเคฐเคเคธा เคœเคจ-เคธैเคฒाเคฌ เค‰เคฎเคก़ा เคœिเคธเค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เคนเคฎเคฎें เคธे เค•िเคธी เคจे เคถाเคฏเคฆ เคนी เค•ी เคฅी. เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธเคนเคฏोเค—िเคฏों เคจे เคเค• เคเคธा เคฎुเคฆ्เคฆा เค‰เค ाเคฏा เคฅा เคœिเคธเค•ा เคตाเคธ्เคคा เคฆेเคถ เค•ो เคธाเคฒเคจे เคตाเคฒे เค˜ुเคจ เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เคธे เคฅा. เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค•े เคฒिเค เค…เคจ्เคจा เค•ा เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฆेเคถ-เคญเค•्เคคि เคธे เคœुเคก़ เค—เคฏा. เค†เคตाเคœ เคฏे เคฆी เค—เคˆ เค•ी เค…เค—เคฐ เค†เคช เคฆेเคถ เคญเค•्เคค เคนैं เคคो เค†เคชเค•ो เค…เคจ्เคจा เค•े เคธाเคฅ เคนोเคจा เคšाเคนिเค. เค…เคจ्เคจा เคเค• เคเคธे เคฐोเค— เค•ा เค‡เคฒाเคœ เคฌเคคा เคฐเคนे เคฅे, เคœिเคธเคธे เค†เคฎ เค†เคฆเคฎी เค•ा เคฐोेเคœ เค•ा เคจाเคคा เคฅा. เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ो เค†เคฎ เค†เคฆเคฎी เคจे เคธเคญी เคฎเคฐ्เคœों เค•ी เคเค• เคฆเคตा เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ เคฆेเค–ा. เค”เคฐ เคตे เค…เคจ्เคจा เค•े เคธाเคฅ เคนो เคฒिเค. 
เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เค•ी เคตเคน เคถाเคฎ

เค†เคจे เคตाเคฒे เค•ुเค› เคฎเคนीเคจों เคฎें เคœिเคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ी เคฒเคนเคฐें เคชूเคฐे เคฆेเคถ เค•ो เค…เคชเคจे เคœเคฆ เคฎें เคฒेเคจे เคตाเคฒी เคฅी เค‰เคธเค•ी เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เค•ाเคซी เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคธे เคชเคฐ्เคฆे เค•े เคชीเค›े เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•ी เคœा เคฐเคนी เคฅी. เค…เคจ्เคจा, เค…เคฐเคตिเคจ्เคฆ เค•ेเคœเคฐीเคตाเคฒ, เคฎเคจीเคท เคธिเคธोเคฆिเคฏा  เคตो เคฒोเค— เคฅे เคœिเคจเค•ो เคธเคฌ เคฆेเค– เคฐเคนे เคฅे, เคฎเค—เคฐ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เคฎें เค•ुเค› เคเคธे เคญी เคฒोเค— เคฅे เคœो เคธเคฌเค•ी เคจिเค—ाเคนों เคธे เคฆूเคฐ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ो เค–เคก़ा เค•เคฐเคจे เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे. เคธเคฌเค•े เคชाเคธ เค…เคฒเค— เค…เคฒเค— เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เคฅी. เค•ोเคˆ เค‡เคจ्เคŸเคฐเคจेเคŸ เค•े เคœเคฐिเคฏे เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคœुเคŸा เคฐเคนा เคฅा, เคคो เค•ोเคˆ เคฎเคกिเคฏा เค•े เคฒोเค—ों เค•ो เคฏเคน เคธเคฎเคाเคจे เคฎें เคฒเค—ा เคฅा เค•ी เค•्เคฏों เคฏเคน เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคœเคฐूเคฐी เคนै . เคฎिเคกिเคฏा เคธे เคœुเคก़े เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคเคธी เค–़เคฌเคฐें เคฎेเคฐे เคชाเคธ เคญी เค†เคคी เคฅीं, เคฎเค—เคฐ เค•เคญी เคฏเคน เคจเคนीं เคธोเคšा เคฅा เค•ी เคฏเคน เคธाเคฐी เค•เคตाเคฏเคฆ เค‡เคธ เค•เคฆเคฐ เคœเคจเคคा เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคฎें เคคเคฌ्เคฆीเคฒ เคนो เคœाเคฏेเค—ी. เคœंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เค•ी เค‰เคธ เคถाเคฎ เคจे เคตเคน เคญ्เคฐเคฎ เคคोเคก़ เคฆिเคฏा.

เคนाเคฒाँเค•ि เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เค•े เคฎเคธौเคฆे เค•ो เคเค• เคช्เคฐेเคธ เค•ांเคซ्เคฐेंเคธ เคฎें 1 เคฆिเคธंเคฌเคฐ 2010 เค•ो เคนी เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคชेเคถ เค•िเคฏा เค—เคฏा. เคฎเค—เคฐ เคคเคฌ เคจ เคคो เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ी เคœ्เคฏाเคฆा เคšเคฐ्เคšा เคนुเคˆ เคจ เคนी เค•िเคธी เคจे เค‡เคธ เค“เคฐ เคœ्เคฏाเคฆा เคง्เคฏाเคจ เคนी เคฆिเคฏा. เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคœเคจเคตเคฐी 2011 เค•े เค†เค–िเคฐ เคฎें เคฆेเคถ เค”เคฐ เคตिเคฆेเคถ เค•े เคฌाเคตเคจ เคถเคนเคฐों เคฎें เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค•े เค–िเคฒाเคซ เคเค• เคฎाเคฐ्เคš เคจिเค•ाเคฒा เค—เคฏा. เค…เคจ्เคจा เคญी เค‡เคธเคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคฅेे. 31 เคœเคจเคตเคฐी เค•ो เคฆेเคถ เค•े เคธเคญी เคช्เคฐเคฎुเค– เคฐाเคœเคจिเคคिเค• เคฆเคฒों เค•ो เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•ी เค“เคฐ เคธे เคเค• เคšिเคŸ्เค ी เคฒिเค–ी เค—เคˆ. เคฎांเค— เคฅी- เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค•े เค–िเคฒाเคซ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคเค• เคฎเคœเคฌूเคค เคธंเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค—เค เคจ เค•िเคฏा เคœाเคฏे- เคเค• เคฎเคœเคฌूเคค เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ा เค—เค เคจ เค•िเคฏा เคœाเค, เคœिเคธे เค…เคจ्เคจा เค•ी เคŸीเคฎ เคจे เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ा เคจाเคฎ เคฆिเคฏा เคฅा।

เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เคจे เคซเคฐเคตเคฐी เคฎें เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เค•ो เค•เคˆ เคชเคค्เคฐ เคฒिเค–เค•เคฐ เค‰เคจเคธे เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เคชเคฐ เค•เคฎेเคŸी เคฌเคจाเคจे เค•ी เคฎांเค— เค•ी เค”เคฐ เค‰เคธเคฎें เคธिเคตिเคฒ เคธोเคธाเค‡เคŸी เค•े เคฒिเค เคฌเคฐाเคฌเคฐ เค•ी เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐी เคฎांเค—ी, เคฏाเคจी เคชांเคš เคธเคฆเคธ्เคฏ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เค”เคฐ เคชांเคš เคธिเคตिเคฒ เคธोเคธाเค‡เคŸी เค•े. เค‡เคจ เคชเคค्เคฐों เคฎें เค…เคจ्เคจा เคจे เคฎांเค— เคจเคนीं เคฎाเคจे เคœाเคจे เคชเคฐ เค…เคช्เคฐैเคฒ เคชांเคš เคธे เค…เคจเคถเคจ เคชเคฐ เคฌैเค เคจे เค•े เค…เคชเคจे เคซैเคธเคฒे เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคญी เคฌเคคाเคฏा เคฅा. เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•ो เคชเคค्เคฐ เคญेเคœे เคœाเคจे เค•ा เคธिเคฒเคธिเคฒा เคšเคฒเคคा เคฐเคนा. เคฆोเคจों เคชเค•्เคท เคเค• เคฆूเคธเคฐेे เค•ो เคฒिเค–เคคे เคฐเคนे. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เค”เคฐ เค…เคจ्เคจा เค•ी เคฎुเคฒाเค•ाเคค เคญी เคนुเคˆ เคฎเค—เคฐ เคฌाเคค เคจเคนीं เคฌเคจी. เค…เคจ्เคจा เค…เคชเคจी เคฎांเค—ों เคชเคฐ เค…เคก़े เคฐเคนे, เค”เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค…เคชเคจी. 

เคšाเคฐ เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เค…เคจ्เคจा เค•े เค…เคจเคถเคจ เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เคเค• เคช्เคฐेเคธ เค•ांเคซ्เคฐेंเคธ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค•ी เค—เคˆ เค”เคฐ เคชांเคš เค…เคช्เคฐैเคฒ เคธे เคœंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคชเคฐ เค…เคจเคถเคจ เคชเคฐ เคฌैเค  เค—เค. เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เค”เคฐ เคญी เค•เคˆ เคฒोเค— เค…เคจเคถเคจ เคชเคฐ เคฌैเค े. เค…เคฌ เคคเค• เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคฒोเค—ों เค•ी เคคเคฐเคน เคฎुเคे เคญी เคจเคนीं เคฒเค—ा เคฅा เค•ी เค†เคœ เค•ी เคคेเคœ เคฐเคซ़्เคคाเคฐ เคœिंเคฆเค—ी เคฎें เคฒोเค— เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคฒिเค เคตเค•्เคค เคจिเค•ाเคฒेंเค—े เค”เคฐ เค…เคจ्เคจा เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคฎें เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคชเคนुंเคšेंเค—े. เคชเคนเคฒे เคฆिเคจ, เคฏाเคจी เคชांเคš เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ी เคคเคธ्เคตीเคฐों เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคฒเค—ा เคญी เค•ुเค› เคเคธा เคนी. เคฎเค—เคฐ 6 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ी เคถाเคฎ เคคเค• เคฎाเคฎเคฒा เคฌเคฆเคฒเคคा เคจเคœเคฐ เค†เคฏा. เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคœเคฎा เคนोเคจे เคตाเคฒी เคญीเคก़ เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เค›ोเคŸा เคชเคก़เคจे เคฒเค—ा เคฅा. เค—ाเคก़िเคฏों เค•े เคฒिเค เคšाเคฐों เคคเคฐเคซ เคธे เคช्เคฐเคตेเคถ เคฌंเคฆ เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा. เคญीเคก़ เค…เคฌ เค—िเคจเคคी เคธे เคฌाเคนเคฐ เคนो เค—เคˆ เคฅी. เคชुเคฒिเคธ เคฌเคฒों เค•ा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนोเคจे เคฒเค—ा. เค•เคฒ เคคเค• เคœो เคฎीเคกिเคฏा เคเค• เคฏा เคฆो เค•ैเคฎเคฐे เคธे เค•ाเคฎ เคšเคฒा เคฐเคนी เคฅी เค‰เคธे เค…เคฌ เคตเคนां เคคैเคจाเคคी เคฆोเค—เคจी - เคšैเค—ुเคจी เค•เคฐเคจी เคชเคก़ी. เคนเคฐ เคจ्เคฏूเคœ เคšैเคจเคฒ เคชเคฐ เค…เคฌ เคฌเคธ เค…เคจ्เคจा, เคฎैं เคญी เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ ‘เคตी เคตांเคŸ เคœเคจ เคฒोเค•เคชाเคฒ’ เค•ी เคคเคธ्เคตीเคฐ เคจเคœเคฐ เค†เคจे เคฒเค—ीं . 

6 เคคाเคฐीเค– เค•ो เคฎैं เคฆเคซ्เคคเคฐ เคฎें เคนी เคฅा. เคฆेเคฐ เคถाเคฎ เค•ी เคถिเคซ्เคŸ เคฅी. เค†ँเค–ों เค•े เค†เค—े เคเค•-เคเค• เค•เคฐ เคœो เคคเคธ्เคตीเคฐें เค† เคฐเคนी เคฅी, เค‰เคจ्เคนें เคฆेเค– เคญเคฐोเคธा เคจเคนीं เคนो เคฐเคนा เคฅा, เค‡เคคเคจे เคฒोเค—, เคเค• เคœเค—เคน, เค•ैเคธे? เค”เคฐ เคญी เค…เคšंเคญा เคคเคฌ เคนुเค† เคœเคฌ เค•ुเค› เคเคธी เคนी เคคเคธ्เคตीเคฐें เคฎुंเคฌเคˆ เค•े เค†เคœाเคฆ เคฎैเคฆाเคจ, เคฌंเค—เคฒुเคฐू, เคฒเค–เคจเคŠ, เค—ुเคตाเคนाเคŸी เคธे เคฒेเค•เคฐ เคนเคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคถเคนเคฐ เคธे เค†เคคी เคฆिเค–ीं. เคฎुंเคฌเคˆ เค•े เค†เคœ़ाเคฆ เคฎैเคฆाเคจ เคธे เค†เคจे เคตाเคฒी เคคเคธ्เคตीเคฐों เคฎें เคซिเคฒ्เคฎ เคœเค—เคค เค•े เคฒोเค— เค…เคจ्เคจा เค•े เคจाเคฎ เค•ी เคŸोเคชी เคฒเค—ाเคฏे เคฆिเค– เคฐเคนे เคฅे, เคคो เคตเคนीं เคฌंเค—เคฒुเคฐू เคฎें เคฒंเคฌी เค•เคคाเคฐों เคฎें เคฒोเค— เค…เคจ्เคจा เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เคฎें เคฎोเคฎเคฌเคค्เคคिเคฏां เคฒिเค เคšเคฒे เคœा เคฐเคนे เคฅे. เคเค• เคชเคฒ เค•े เคฒिเค เค‡เคจ เคชเคฐ เคฏเค•ीเคจ เค•เคฐเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคฅा.

เค‰เคงเคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•े เคฌीเคš เคฌाเคคเคšीเคค เค•ा เคฆौเคฐ เคถुเคฐू เคนो เค—เคฏा เคฅा. เคŸीเคตी เคšैเคจเคฒों เคชเคฐ เคฆिเค–เคจे เคตाเคฒी เคญीเคก़ เคจे เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เคธเคฎเคौเคคे เค•ा เคฐाเคธ्เคคा เคšुเคจเคจे เคชเคฐ เคตिเคตเคถ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा. เคฌीเคš เค•ा เคฐाเคธ्เคคा, เค•िเคธी เคธเคฎเคौเคคे เค•ा เคฐाเคธ्เคคा เคจिเค•ाเคฒเคจे เค•े เคฒिเค ? เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เคนाเคฒाเคค เคธเคฎเค เคฎें เค† เค—เค เคฅे . เคตเคน เคฆेเค– เคฐเคนी เคฅी เค•ि เคฎाเคฎเคฒा เคฌिเค—เคก़ เคธเค•เคคा เคนैै, เคœเคจเคคा เคธเคก़เค•ों เคชเคฐ เค† เคฐเคนी เคนै. เค–़เคฌเคฐों เคธे เคฒเค—ा เคเค• เคฆो เคฆिเคจ เคฎें เคธเคฌ เคจिเคชเคŸ เคœाเคฏेเค—ा เค”เคฐ เคธुเคฒเคน เค•ा เคฐाเคธ्เคคा เคจिเค•เคฒ เคœाเคฏेเค—ा. 6 เคคाเคฐीเค– เค•े เคถाเคฎ เค•ो เคšाเคฏ เคชीเคคे-เคชीเคคे เคคเคฏ เคนुเค†, เค•เคฒ เคšเคฒเคคे เคนैं เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ, เคœเคฐा เคธाเคฎเคจे เคธे เคญी เคฆेเค– เคฒें เคฎाเคนौเคฒ เค•ैเคธा เคนै? 

เค…เคช्เคฐैเคฒ 7 เค•ो เคถाเคฎ เค•เคฐीเคฌ เคชांเคš เคฌเคœे เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคชเคนुँเคšा . เค•ुเค› เค”เคฐ เคธाเคฅी เคญी เคธाเคฅ เคฅे. เคตเคนां เคœो เคฎाเคนौเคฒ เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒा เค‰เคธे เคถเคฌ्เคฆोंे เคฎें เคฌเคฏाเคจ เค•เคฐ เคชाเคจा เคฎुเคฎเค•िเคจ เคจเคนीं เคนै. เคšाเคฐों เค“เคฐ เคฒเคนเคฐाเคคा เคคिเคฐंเค—ा, เค—ीเคค เค—ाเคคे เคนुเค เคฒोเค—. เค•िเคธी เค•ो เค•िเคธी เค•ी เคชเคฐเคตाเคน เคนी เคจเคนीं เคฅी. ‘เคฒोเค•เคชाเคฒ-เคฒोเค•เคชाเคฒ, เคชाเคธ เค•เคฐो เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ’ เค—ीเคค เค•ी เคงुเคจ เคชเคฐ เคคाเคฒिเคฏाँ เคฌเคœाเคคे เคฒोเค—. เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ, เคนाँ เคเคธा เคนी เคฒเค—ा. เคฏเคน เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคนी เคคो เคฅा. เคฌीเคš-เคฌीเคš เคฎें เคฆेเคถ เคญเค•्เคคि เค•े เค—ाเคจे เคญी เค—ाเคฏे เคœाเคคे, เคœो เคธเคฌเค•े เค…เคจ्เคฆเคฐ เค•े เคฆเคฌे เคœเคœ्เคฌे เค•ो เคœीเคตिเคค เค•เคฐ เคœाเคคे. 

เคถाเคฎ เคนोเคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคญीเคก़  เคญी เคฌเคข़ เคฐเคนी เคฅी, เค”เคฐ เค‡เคธ เคญीเคก़ เคฎें เคฆिเค– เคฐเคนे เคฅे เค•ुเค› เค…เคฒเค— เคคเคฐเคน เค•े เคšेเคนเคฐे.เค…เคฎूเคฎเคจ เคฏे เคšेเคนเคฐे เคถाเคฎ เค•ो เคฆिเคฒ्เคฒी เค•े เคฌเคก़े เคนोเคŸเคฒों เค”เคฐ เคฐेเคธ्เคคเคฐां เคฏा เคฎॉเคฒ เคฎें เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคे เคนैं, เคฎเค—เคฐ เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•े เค‰เคจ เคฆिเคจों เคฎें ‘เค…เค—เคฐ เค†เคช เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคจเคนीं เค—เค เคคो เคซिเคฐ เค•्เคฏा เค•िเคฏा’ เคœैเคธी เคธोเคš เคฌเคจ เค—เคˆ เคฅी. เคนเคฐ เค•ोเคˆ เคตเค•्เคค เคจिเค•ाเคฒ เค•เคฐ เคตเคนाँ เคœाเคจा เคšाเคนเคคा เคฅा. เคฆूเคฐ เคธเคก़เค• เค•िเคจाเคฐे เค–เคก़े เคฏे เคฒोเค— เคฌเคธ เคคเคธ्เคตीเคฐ เค–ीเคš เคฐเคนे เคฅे, เค–िเคšเคตा เคฐเคนे เคฅे. เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคฒोเค— เคเคธे เคฅे เคœो เคšाเคนเคคे เคฅे เค•ी เค…เค—เคฐ เค•ोเคˆ เค‰เคจเคธे เคฏเคน เคธเคตाเคฒ เคชूเค›े เค•ि เค•्เคฏा เคคुเคฎ เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เค—เค เคฅे, เคคो เค‰เคจเค•ा เคœเคตाเคฌ ‘เคนाँ’ เคนी เคนो. 

เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค•े เค†เคฐोเคชों เคธे เคนเคฒเค•ाเคจ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคšाเคนเคคी เคฅी เค•ि เคฏเคน เคธाเคฐा เคช्เคฐเค•เคฐเคฃ เคœ्เคฏाเคฆा เคฆिเคจ เคคเค• เคšเคฒे. เค–ाเคธเคคौเคฐ เคชเคฐ เคœंเคคเคฐ-เคฎंเคคเคฐ เคฎें เคœुเคŸเคจे เคตाเคฒी เคญीเคก़ เคœिเคธ เคคเคฐเคน เคธे เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคตเคฐ्เค— เค”เคฐ เค–ाเคธเค•เคฐ เคธे เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เค–िเคฒाเคซ เคจाเคฐे เคฒเค—ा เคฐเคนी เคฅी, เค‰เคธे เคฆेเค–เคคे เคนुเค เค•เคนीं เคจ เค•เคนीं เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เคฏเคน เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคธाเคฐा เคฎाเคนौเคฒ เค‰เคจเค•े เค–िเคฒाเคซ เคฌเคจ เคฐเคนा เคนै. เคตเคน เค…เคชเคจे เค–िเคฒाเคซ เคฌเคจ เคฐเคนे เคฎाเคนौเคฒ เค•ो เคœ्เคฏाเคฆा เค‰เค—्เคฐ เคจเคนीं เคนोเคจे เคฆेเคจा เคšाเคนเคคी เคฅी. เคธเคฐเค•ाเคฐी เคธंเคฆेเคถเคตाเคนเค• เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เคธे เค…เคจเคถเคจ เค•ो เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐाเคจे เค•े เคฒिเค เคฌाเคคเคšीเคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे. เค…ंเคคเคคः เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो เค…เคจ्เคจा เค•े เค†เค—े เคुเค•เคจा เคชเคก़ा, เค‡เคคिเคนाเคธ เคฌเคจा เค”เคฐ เคฌिเคฒ เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคเค• เคธंเคฏुเค•्เคค เคธเคฎिเคคि เคฌเคจाเคˆ เค—เคˆ, เคœिเคธเคฎे เคชांเคš เคธเคฐเค•ाเคฐी เค”เคฐ เคชांเคš เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฐเค–े เค—เค. เค–ूเคฌ เคœเคถ्เคจ เคฎเคจाเคฏा เค—เคฏा. เคœीเคค เค•ा เคœเคถ्เคจ. เค‡เคธे เคŸेเคฒीเคตिเคœเคจ เคšैเคจเคฒों เคชเคฐ เคœเคจเคคा เค•ी เคœीเคค, ‘เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ी เคœीเคค’, ‘เคชीเคชเคฒ्เคธ เคตिเค•्เคŸเคฐी’ เค•ी เคคเคฐเคน เคชेเคถ เค•िเคฏा เค—เคฏा. เคœเคถ्เคจ เค•े เคธाเคฅ เคนी เค…เคจ्เคจा เคจे เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ो 15 เค…เค—เคธ्เคค เคคเค• เคฌिเคฒ เคชाเคธ เค•เคฐเคจे เค•ो เค•เคนा.   

เคธंเคฏुเค•्เคค เคธเคฎिเคคि เค•ी เคฌैเค เค•ें เคนुเคˆं, เคฎเค—เคฐ เคจเคคीเคœा เคธिเคซเคฐ. เคฆोเคจों เค…เคชเคจी-เค…เคชเคจी เคฌाเคค เคชเคฐ เค…เคก़े เคฐเคนे. เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคŸीเคฎ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคธे เคจाเคฐाเคœ เคนुเคˆ, เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคญी เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•े เคŠเคชเคฐ เค…เคชเคจी เคจाเคฐाเคœเค—ी เคœाเคนिเคฐ เค•ी. เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฎंเคค्เคฐिเคฏों เค”เคฐ เคธिเคตिเคฒ เคธोเคธाเค‡เคŸी เค•े เคฌीเคš เคฌैเค เค• เคคो เคนुเคˆ เคฒेเค•िเคจ เค•िเคธी เคฎुเคฆ्เคฆे เคชเคฐ เคธเคนเคฎเคคि เคจเคนीं เคฌเคจ เคชाเคˆ. เค‰เคฒ्เคŸे เคคू เคคू เคฎैं เคฎैं เค•ी เคจौเคฌเคค เค† เค—เคˆ. เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคเคธा เคถुเคฐू เคธे เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคฌाเคค เคฌเคจเคจी เคนी เคจเคนीं เคนै. เค…เคจ्เคจा เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•ी เค•ि เค…เค—เคฐ เคฎाเคจเคธूเคจ เคธเคค्เคฐ เคฎें เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เคชाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐाเคฏा เค—เคฏा เคคो 16 เค…เค—เคธ्เคค เคธे เคตे เคซिเคฐ เคธे เค…เคจเคถเคจ เค•เคฐेंเค—े.

เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค…เคชเคจी เคคเคฐเคซ เคธे เคชूเคฐी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐ เคฒी เคฅी. เค‡เคฐाเคฆा เคฅा, เค…เคจ्เคจा เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เคถुเคฐू เคนोเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคนी เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐเคจा. เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฎเคœเคฌूเคคी เคธे เค…เคจ्เคจा เค•े เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เคฆเคฌाเคจे เค•ा เคฎเคจ เคฌเคจा เคšुเค•ी เคฅी. เค…เคจเคถเคจ เค•ी เคœเค—เคน เคธे เคฒेเค•เคฐ เคธเคญी เคฎुเคฆ्เคฆों เคชเคฐ เคฆोเคจों เคชเค•्เคทों เคฎें เค–ूเคฌ เคคเคจाเคคเคจी เคนुเคˆ. 16 เค…เค—เคธ्เคค เค†เคฏा. 16 เคคाเคฐीเค– เค•े เคคเคก़เค•े เค…เคจ्เคจा เค•ो เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เค—เคฏा. เคŸेเคฒीเคตिเคœเคจ เคšैเคจेเคฒ เคชเคฐ เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐी เค•ी เคฒाเค‡เคต เคฐिเคชोเคฐ्เคŸिंเค— เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे. เคฆेเคถ  เคจे เคœเคฌ เค†ंเค–ें เค–ोเคฒी, เค‡เคธ เค–เคฌเคฐ เค•ो เค†เคฏे เคเค• เค˜ंเคŸा เคนो เคšुเค•ा เคฅा. เคธैเค•เคก़ों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เคฎें เคฒोเค— เค…เคจ्เคจा เค•ो เคฒे เคœा เคฐเคนी เค—ाเคก़ी เค•े เคธाเคฅ เคนो เคฒिเค เคฅे. เค…เคจ्เคจा เค…เคจเคถเคจ เค•ो เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ी เคถเค•्เคฒ เคฆेเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे, เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค‰เคจ्เคนें เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•เคฐเค•े เคถुเคฐू เคนोเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคนी เคเค• เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ो เคœเคจ्เคฎ เคฆे เคฆिเคฏा. เค…เคจ्เคจा เค•े เค‡เคธ เค•เคฆเคฎ เค•ो เคชเคนเคฒे เคนी เคญांเคช เคšुเค•े เคฅे. เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฆेเคถ เค•े เคจाเคฎ เคธเคจ्เคฆेเคถ เคเค• เคธी.เคกी. เคฎें เคฐिเค•ॉเคฐ्เคก เค•เคฐเคตाเคฏा เคฅा. เค‡เคธ เคธी.เคกी. เค•ो เคฎीเคกिเคฏा เค•े เคฒोเค—ों เค•ो เคฌांเคŸा เค—เคฏा. เค…เคจ्เคจा เคจे เค…เคชเคจे เคธเคจ्เคฆेเคถ เคฎें เค…เคชเคจी เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐी เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคœेเคฒ เคญเคฐो เค•ा เค†เคน्เคตाเคจ เค•िเคฏा เคฅा เค”เคฐ เคถांเคคि เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคจे เค•ी เค…เคชीเคฒ เคญी. 

เค…เคจ्เคจा เค•ो เคคिเคนाเคก़ เคœेเคฒ เคฒे เคœाเคฏा เค—เคฏा. เค…เคจ्เคจा เคธเคฎเคฐ्เคฅเค• เคชूเคฐे เคถเคนเคฐ เคฎें เคจเคœเคฐ เค† เคฐเคนे เคฅे. เคคिเคนाเคก़ เค•े เคธाเคฎเคจे เคญीเคก़ เคฌเคข़เคคी เคœा เคฐเคนी เคฅी. เคฏเคนी เคนाเคฒ เค›เคค्เคฐเคธाเคฒ เคธ्เคŸेเคกिเคฏเคฎ เค•ा เคฅा, เคœเคนां เค…เคจ्เคจा เค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเค•ों เค•ो เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•เคฐเค•े เคฒाเคฏा เค—เคฏा เคฅा. เคนเคœाเคฐों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เคฎें เคฒोเค— เคฌाเคฐिเคถ เค•ी เคชเคฐเคตाเคน เค•िเคฏे เคฌเค—ैเคฐ เคตเคนां เคœเคฎा เคนोเคจे เคฒเค—े เคฅे. เคŸीเคตी เคชเคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค†เคฒोเคšเคจा เคนो เคฐเคนी เคฅी. เค‡เคธ เค•เคฆเคฎ เค•ो เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ा เค—เคฒा เค˜ोंเคŸा เคœाเคจा เค•เคฐाเคฐ เคฆिเคฏा เคฐเคนा เคฅा. เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ा  เคฆांเคต เค‰เคฒเคŸ เค•เคฐ เค‰เคธी เคชเคฐ เคชเคก़ा เคฅा. เคถाเคฎ เคคเค• เคตเคน เค…เคจ्เคจा เค•ो เคฐिเคนा เค•เคฐเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•เคฐ เคšुเค•ी เคฅी. เคฎเค—เคฐ เค…เคจ्เคจा เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เค•ुเค› เคถเคฐ्เคคों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฌाเคนเคฐ เคจเคนीं เค†เคจा เคšाเคนเคคे เคฅे. เคตे เค…เคชเคจा เค…เคจเคถเคจ เคœेเคชी เคชाเคฐ्เค• เคฎें เคนी เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे, เคœिเคธเค•े เคฒिเค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคคैเคฏाเคฐ เคจเคนीं เคฅी. เค…ंเคคเคคः เคฆोเคจों เคชเค•्เคทों เคฎें เคฌाเคคเคšीเคค เค•े เคฌाเคฆ เค…เคจ्เคจा เค•ो เคฐाเคฎเคฒीเคฒा เคฎैเคฆाเคจ เคฎें เคœเค—เคน เคฆी เค—เคˆ. เคฎเค—เคฐ เคเค• เคถเคฐ्เคค เค•े เคธाเคฅ - เค…เคจเคถเคจ 15 เคฆिเคจ เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคจ เคšเคฒे. 19 เค…เค—เคธ्เคค เค•ो เค…เคจ्เคจा เค•ा เค•ाเคซिเคฒा เคคिเคนाเคก़ เคœेเคฒ เคธे เคฐाเคฎเคฒीเคฒा เค•ो เคจिเค•เคฒा, เคฌाเคฐिเคถ เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เค–ुเคฒी เค—ाเคกी เค•ी เค›เคค เคชเคฐ เคธเคฎเคฐ्เคฅเค•ों เค•ा เค…เคญिเคตाเคฆเคจ เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคฐเคนे เค”เคฐ เค•ाเคซिเคฒा เคงीเคฐे เคงीเคฐे เคฐाเคฎเคฒीเคฒा เคฎैเคฆाเคจ เคชเคนुंเคšा.

เค…เคจ्เคจा เค•े เคธाเคฅ เคธाเคฅ เค‰เคจเค•े เคธเคฎเคฐ्เคฅเค•ों เค•ा เคนुเคœूเคฎ เคญी เคฐाเคฎเคฒीเคฒा เค† เคชเคนुंเคšा. เคœिเคงเคฐ เคฆेเค–ो เค‰เคงเคฐ เค…เคจ्เคจा เค•ी เคŸोเคชी, เค…เคจ्เคจा เค•ी เคคเคธ्เคตीเคฐ เคตाเคฒे เค•เคชเคกे, เคฌैเคจเคฐ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคจเคœเคฐ เค†เคจे เคฒเค—े. เคฏे เคจเคœाเคฐा เค•เคˆ เคฆिเคจों เคคเค• เคฌเคจा เคฐเคนा. 

เค‰เคงเคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•े เคฌीเคš เคฌाเคคเคšीเคค เคšเคฒเคคी เคฐเคนी. เค•เคˆ เคจเค เคšेเคนเคฐे เค‰เคคाเคฐे เค—เค เคœो เคฆोเคจों เคฎें เคธเคฎเคौเคคा เค•เคฐाเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐเคคे เคฐเคนे. เคธंเคธเคฆ เคจे เคญी เค…เคจ्เคจा เคธे เค…เคจเคถเคจ เคคोเคก़เคจे เค•ी เค…เคชीเคฒ เค•ी, เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจे เคตाเคฆा เค•िเคฏा เค•ी เคฌिเคฒ เคชเคฐ เคธเคฆเคจ เคฎें เคฌเคนเคธ เค•เคฐเคตाเคंเค—े. 27 เค…เค—เคธ्เคค เค•ो เคฌिเคฒ เคชเคฐ เคฌเคนเคธ เคถुเคฐू เคนुเคˆ, เคธเคญी เคชाเคฐ्เคŸिเคฏों เคจे เค…เคชเคจा เคฎเคค เคฐเค–ा. ‘เคธेเคจ्เคธ เค‘เคซ เคฆी เคนाเค‰เคธ’ เคธे เค…เคจ्เคจा เค•ो เค…เคตเค—เคค เค•เคฐाเคฏा เค—เคฏा. เค…เค—เคฒी เคธुเคฌเคน เค…เคจ्เคจा เคจे เค…เคชเคจा เค…เคจเคถเคจ เคคोเคกा.
เคฏे เคคเคฏ เคนो เค—เคฏा เค•ी เค…เคฌ เคœเคฒ्เคฆ เคธे เคœเคฒ्เคฆ เคญी เค…เค—เคฐ เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เคธเคฆเคจ เคฎें เค†เคเค—ा เคคो เคตो เคนोเค—ा เคถीเคคเค•ाเคฒीเคจ เคธเคค्เคฐ เคฎें. เค…เค—เคธ्เคค เค•े เค‡เคจ เคฆिเคจों เคธे เคถीเคคเค•ाเคฒीเคจ เคธเคค्เคฐ เคคเค• เคธเคฐเค•ाเคฐ, เคตिเคชเค•्เคท เค”เคฐ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เคคीเคจों เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค•ाเคซी เคต्เคฏเคธ्เคค เคฐเคนे. เคธเคฐเค•ाเคฐ, เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค”เคฐ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•े เคฌीเคš เคนเคฐ เคฌीเคคเคจे เคตाเคฒे เคฆिเคจ เค•े เคธाเคฅ เคคเคฒ्เค–ी เคฌเคขเคคी เคœाเคคी. เคฏे เคญी เคธाเคซ़ เคนोเคจे เคฒเค—ा เคฅा เค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เค…เคฌ เคฌिเคฒ เคคो เคฒाเคเค—ी เคฎเค—เคฐ เคเคธा เค•ुเค› เคญी เคจเคนीं เคนोเค—ा เค•ी เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•ी เคฌाเคคों เค•ो เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคฎाเคจा เคœाเคฏेเค—ा. เค–ैเคฐ เค†เคฐोเคชों - เคช्เคฐเคค्เคฏाเคฐोเคชों เคฎें เคธเคฎเคฏ เคฌीเคคा เค”เคฐ เคถीเคคเค•ाเคฒीเคจ เคธเคค्เคฐ เคญी เค† เคชเคนुँเคšा. 

เคธเคค्เคฐ เคธे เค ीเค• เคชเคนเคฒे เค…เคจ्เคจा เคจे เคเค• เคฌाเคฐ เคซिเคฐ เคฆिเคฒ्เคฒी เค•े เคœंเคคเคฐ เคฎंเคคเคฐ เคชเคฐ เคเค• เคฆिเคจ เค•ा เค…เคจเคถเคจ เค•िเคฏा, เค”เคฐ เค…เคชเคจे เค…เค—เคฒे เค…เคจเคถเคจ เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เคญी เค•เคฐ เคฆी. เคธเคค्เคฐ เคถुเคฐू เคนुเค†, เค”เคฐ เคœैเคธा เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा เคฌिเคฒ เคฒोเค• เคธเคญा เคฎें เคชेเคถ เคนुเค†. เคธเคญी เคชाเคฐ्เคŸी เค•े เคจेเคคाเค“ं เค•े เคงเคฎाเค•ेเคฆाเคฐ เคญाเคทเคฃ เคนुเค, เคฒाเคฒू เคช्เคฐเคธाเคฆ, เคฎुเคฒाเคฏเคฎ เคธिंเคน เคฏाเคฆเคต เคจे เค•เคก़ा เคตिเคฐोเคง เคœเคคाเคฏा เค”เคฐ เคฌिเคฒ เคฎें เคธंเคทोเคงเคจ เค•ी เคฎांเค— เค•ी. เคตिเคฐोเคง เคฎें เคธเคฌเคธे เค•เคŸु เคฐเคนी เคถिเคต เคธेเคจा, เคธेเคจा เค•े เคธांเคธเคฆों เคจे เคคो เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ी เคคुเคฒเคจा เค—เคฆ्เคฆाเคซी เคธे เค•ी. เค–ैเคฐ เค…ंเคคเคคः เคฒोเค• เคธเคญा เคฎें เคฌिเคฒ เค•เคˆ เคธंเคทोेเคงเคจों เค•े เคธाเคฅ เคชाเคธ เคนुเค†. เคฎเค—เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคญाเคฐी เค•िเคฐเค•िเคฐी เคนुเคˆ. เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•े เคฎเคนाเคธเคšिเคต เคฐाเคนुเคฒ เค—ाँเคงी เค•ा เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ो เคธंเคตैเคงाเคจिเค• เคฆเคฐ्เคœा เคฆिเคฒाเคจे เค•ा เคธเคชเคจा เคŸूเคŸ เค—เคฏा. เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ो เคธंเคตैเคงाเคจिเค• เคฆเคฐ्เคœा เคฆिเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคธंเคทोเคงเคจ เคชाเคธ เคจเคนीं เคนो เคธเค•ा.  

เคฏे เคคो เคœैเคธे เคถुเคฐुเค†เคค เคฅी เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เค•िเคฐเค•िเคฐी เค•ी. เคฌिเคฒ เคฐाเคœ्เคฏ เคธเคญा เคฎें เคชेเคถ เคนुเค†. เคคेเคฐเคน เค˜ंเคŸे เคคเค• เคฌเคนเคธ เคญी เคšเคฒी, เคฎเค—เคฐ เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เค…เคŸเค• เค—เคฏा. เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฒोเค•ाเคฏुเค•्เคค เค•े เคฎुเคฆ्เคฆे เคชเคฐ เคฌुเคฐी เคคเคฐเคน เคซंเคธ เค—เคˆ, เค…เค•ेเคฒी เคชเคก़ เค—เคˆ. เคตिเคชเค•्เคท เคคो เคตिเคชเค•्เคท เคนै, เค…เคชเคจे เคธाเคฅी เคฆเคฒ เคคृเคฃเคฎूเคฒ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจे เคญी เคธाเคฅ เคจเคนीं เคฆिเคฏा. เคคृเคฃเคฎूเคฒ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคšाเคนเคคी เคนै เค•ि เคฌिเคฒ เคธे เคฒोเค•ाเคฏुเค•्เคค เค•ो เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคนเคŸा เคฆिเคฏा เคœाเค। เค•ाเคจूเคจ เคธिเคฐ्เคซ เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ा เคฌเคจे. เคตिเคชเค•्เคท เคตोเคŸिंเค— เคšाเคนเคคा เคฅा เคฒेเค•िเคจ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคนाเคฐ เค•े เคกเคฐ เคธे เคตोเคŸिंเค— เคจเคนीं เค•เคฐाเคˆ. เคธเคค्เคฐ เค–เคค्เคฎ เคนो เค—เคฏा, เคธाเคซ़ เคนो เค—เคฏा เค•ी เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เคฒเคŸเค• เค—เคฏा เคนै. เคธเคฌเคจे เคœเคฎเค•เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค–िंเคšाเคˆ เค•ी, เคšाเคนे เคตो เคตिเคชเค•्เคท เคนो เคฏा เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा. 

เคนाเคฒाँเค•ि, เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฏे เคญเคฐोเคธा เค…เคฌ เคญी เคฆिเคฒा เคฐเคนी เคนै เค•ि เคฌเคœเคŸ เคธเคค्เคฐ เคฎें เคตो เคฌिเคฒ เค•ो เคซिเคฐ เคธे เคชाเคธ เค•เคฐाเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐेเค—ी. เคฒेเค•िเคจ เคธเคตाเคฒ เคฏे เคนै เค•ि เคฌเคœเคŸ เคธเคค्เคฐ เคฎें เคญी เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•्เคฏा เค•เคฐ เคฒेเค—ी। เคฐाเคœ्เคฏเคธเคญा เคฎें เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคชाเคธ เคฌเคนुเคฎเคค เค•ा เค†ंเค•เคก़ा เคจเคนीं เคนै। เคเคธे เคฎें เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•िเคธ เคธ्เคตเคฐुเคช เคฎें เคชाเคธ เค•เคฐा เคธเค•ेเค—ी เคฌिเคฒ? 

เคเคธे เคฎें เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค…เคฌ เค†เค—े เค•्เคฏा เค•เคฐेเค—ी? เคฎुंเคฌเคˆ เคฎें เคœเคจเคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•े เค•เคฎी เคจे เคชเคนเคฒे เคนी เค‰เคจ्เคนें เค•เคฎเคœोเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै, เคŸीเคฎ เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เค…เคฐเคตिंเคฆ เค•ेเคœเคฐीเคตाเคฒ เคจे เคเค• เค…เค–เคฌाเคฐ เคฎें เคฒेเค– เค•े เคœเคฐिเคฏे เคฏे เค•เคนा เค•ि ‘‘เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค•े เค–िเคฒाเคซ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคซिเคฒเคนाเคฒ เคเค• เคšैเคฐाเคนे เคชเคฐ เคนै. เคฏเคนाँ เคธे เคนเคฎ เค•िเคงเคฐ เคœाเคँ? เคนเคฎें เคฎाเคฒूเคฎ เคนै เค•ी เคเค• เค—เคฒเคค เค•เคฆเคฎ เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฒिเค เค˜ाเคคเค• เคธिเคฆ्เคง เคนो เคธเค•เคคा เคนै. เคฏे เคœเคจเคคा เค•ा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคนै. เค‰เคจเค•े เคœुเคก़เคจे เคธे เคนी เคฏे เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธเคซเคฒ เคนुเค†. เค…เคฌ เคฒोเค— เคธुเคाเคँ เค†เค—े เค•ा เคฐाเคธ्เคคा‘‘‘. เค‡เคธ เคฒेเค– เค•े เคœเคฐिเคฏे เค•ेเคœเคฐीเคตाเคฒ เคจे เคœเคจเคคा เคธे เคธुเคाเคต เคฎांเค—े. เคœाเคนिเคฐ เคนै, เคฎुंเคฌเคˆ เค…เคจเคถเคจ เค”เคฐ เคฒोเค• เคธเคญा เคเคตं เคฐाเคœ्เคฏ เคธเคญा เคฎें เคœो เค•ुเค› เคญी เคนुเค† เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคญเคตिเคท्เคฏ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคšिंเคคिเคค เคนै. 

เคฌเคนเคธ เค•ी เคฌिเคธाเคค

เค‡เคธ เคธंเค—्เคฐเคน เคฎें เคฌเคนเคธ เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เค•ी เค—เคˆ เคนै เคฎเคจीเคท เคธिเคธोเคฆिเคฏा เค•े เคฒेเค– เคธे. เคตो เค‡เคธ เค•िเคคाเคฌ เค•े เค•ेंเคฆ्เคฐ เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค…เคจ्เคจा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธे เค•ाเคซी เค•เคฐीเคฌ เคนैं. เคฎเคจीเคท เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค”เคฐ เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ, เคœो เค‰เคจเค•ी เคŸीเคฎ เคจे เคคैเคฏाเคฐ เค•िเคฏा, เค•े เคนเคฐ เคชเคนเคฒू เค•ो เค›ुเค† เคนै. 

เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เคชเคฐ เค•ोเคˆ เคญी เคฌเคนเคธ เค…เคจ्เคจा เค•े เคฌाเคฆ เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ा เคšेเคนเคฐा เคฎाเคจे เคœाเคจे เคตाเคฒे เค…เคฐเคตिंเคฆ เค•ेเคœเคฐीเคตाเคฒ เค•े เคตिเคšाเคฐों เค•ो เคธเคฎाเคนिเคค เค•िเคฏे เคฌเค—ैเคฐ เคชूเคฐी เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคी. เค…เคฐเคตिंเคฆ เค•ेเคœเคฐीเคตाเคฒ เคธे เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เค”เคฐ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคชเคฐ เคนเคฎเคจे เคฌाเคค เค•ी เคนै. เค…เคฐเคตिंเคฆ เค•े เคœเคตाเคฌ เคธंเค•्เคทिเคช्เคค เคฐเคนे, เคฒेเค•िเคจ เคซिเคฐ เคญी เค‰เคจเคธे เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค‡เคธ เค•िเคคाเคฌ เค•ो เคชूเคฐ्เคฃ เคฌเคจाเคคा เคนै. 

เคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคถुเคฐू เคนुเคˆ เคฒเคก़ाเคˆ เค•े เคชเคนเคฒे เค•ुเค› เคฆिเคจों เคคเค• เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•े เคธाเคฅ เคฐเคนीं เค…เคฐुเคฃा เคฐॉเคฏ เค”เคฐ เคจिเค–िเคฒ เคกे เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เค•े เคœเคฐिเคฏे เค…เคชเคจे เคฌिเคฒ เค”เคฐ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•े เคฌिเคฒ เค•े เคฌीเคš เค•ी เคซเคฐ्เค• เค•ो เคšिเคจ्เคนिเคค เค•िเคฏा เคนै. เค‡เคจ्เคนोंเคจे เคฌเคนเคธ เค•ो เค†เค—े เคฌเคข़ाเคคे เคนुเค เค‰เคจ เคฌिเคจ्เคฆुเค“ं เคชเคฐ เคฌाเคค เค•ी เคนै เคœिเคจเคชเคฐ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค‡เคจเค•े เคฌीเคš เคฏाเคจी เคธूเคšเคจा เค•े เค…เคงिเค•ाเคฐ เค•ा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค…เคญिเคฏाเคจ (เคเคจ.เคธी.เคชी.เค†เคฐ.เค†เคˆ) เค”เคฐ เค‡ंเคกिเคฏा เค…เค—ेंเคธ्เคŸ เค•เคฐเคช्เคถเคจ (เค†เคˆ.เค.เคธी.) เค•े เคฌीเคš เคฎเคคเคญेเคฆ เค‰เคญเคฐे. เค…เคฐुเคฃा เค”เคฐ เคจिเค–िเคฒ เคจे เคฏे เคธเคตाเคฒ เคญी เค‰เค ाเคฏा เคนै เค•ी เค•ैเคธे เค•ोเคˆ เคเค• เคธเคฎूเคน เคชूเคฐे เคฆेเคถ เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•เคฐเคจे เค•ा เคฆाเคตा เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै? 

เค…เคจ्เคจा เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคนी เคฎाँเค— เค‰เค ी เคเค• เคฌเคนुเคœเคจ เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เค•ि, เค”เคฐ เค‡เคธ เคฎाँเค— เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคฎुเค–เคฐ เคฐเคนे เคกॉ.เค‰เคฆिเคค เคฐाเคœ. เคกॉ.เค‰เคฆिเคค เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เคฌเคนुเคœเคจ เคฒोเค•เคชाเคฒ เคฌिเคฒ เค•ी เคฌाเคค เค•ी เคนै เคœिเคธเคฎे เคฎूเคฒเคฐूเคช เคธे เคชिเค›เคก़ों, เคฆเคฒिเคคों, เค†เคฆिเคตाเคธिเคฏों เคเคตं เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค•ों เค•ो เค†เคฐเค•्เคทเคฃ เคฆेเคจे เค•ी เคฌाเคค เค•เคนी เค—เคฏी เคนै. เค‰เคจเค•ा เคฎाเคจเคจा เคนै เค•ी เค…เคจ्เคจा เคนเคœाเคฐे เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคจे เคฎเคง्เคฏเคฎ เคตเคฐ्เค— เค•ो เคญाเคตुเค• เค•เคฐ เคฆिเคฏा, เค‡เคธ เคตเคฐ्เค— เค•ो เคเค• เค†เคถा เค•ी เค•िเคฐเคฃ เคจเคœเคฐ เค†เคจे เคฒเค—ी เค•ि เค…เคฌ เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เคธे เคฎुเค•्เคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เคฎเค—เคฐ เคธाเคฅ เคนी เค‰เคฆिเคค เคฏे เคญी เค•เคนเคคे เคนैं เค•ी เค‡เคธ เค—ुเคธ्เคธे เคเคตं เค†เค•्เคฐोเคถ เค•े เคชीเค›े เคœाเคคीเคฏ เคญाเคตเคจा เคญी เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅी เค”เคฐ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•ी เคฐीเคข़ เคธเคตเคฐ्เคฃ เคฎเคง्เคฏเคฎ เคตเคฐ्เค— เคนै.

เคŸीเคตी เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐ เค†เคถुเคคोเคท เคจे เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคชเคนเคฒू เค•ो เค›ुเค† เคนै. เคฒेเค– เคฎें เค†เคถुเคคोเคท เคจे เค…เคจ्เคจा เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เค›ोเคŸे เคธे เคถुเคฐुเค†เคค เคธे เคฆेเคถเคต्เคฏाเคชी เคตिเค•เคฐाเคฒ เคฐूเคช เคฒेเคจे เคคเค• เค•ी เคคเคธ्เคตीเคฐ เค•ो เค–ींเคšी เคนै. 

เค‡เคธ เคฌเคนเคธ เค•ो เคเค• เคจเคฏा เค†เคฏाเคฎ เคฆेเคจे เคตाเคฒे เค…เคชเคจे เคฒेเค– ‘‘เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เคตिเคฐोเคงी เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธे เค‰เคญเคฐे เค•ुเค› เคธเคตाเคฒ’’ เคฎें เคธเคฎाเคœเคธेเคตी เคธंเคฆीเคช เคชाเคฃ्เคกेเคฏ เคจे เค…เคจ्เคจा เค•ी เคŸीเคฎ เคชเคฐ เค•ुเค› เค—ंเคญीเคฐ เคธเคตाเคฒ เค‰เค ाเคฏे เคนैं. เคนाเคฒाँเค•ि เคธंเคฆीเคช เคฒिเค–เคคे เคนैं เค•ी เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคจे เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เคฎें เคœเคจ เคถเค•्เคคि เค•े เคฎเคนเคค्เคค्เคต เค•ो เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค•िเคฏा, เคฎเค—เคฐ เคธाเคฅ เคนी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏे เคญी เคฒिเค–ा เคนै เค•ी เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธाเคฅिเคฏों เค•ो เค…เคชเคจा เคจเคœเคฐिเคฏा เคต्เคฏाเคชเค• เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐा เคญी เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคจी เคนोเค—ी. 

เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคฎें เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค—ुเคฐु เคถ्เคฐी เคถ्เคฐी เคฐเคตि เคถंเค•เคฐ เค•ी เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธंเคธ्เคฅाเคจ เค†เคฐ्เคŸ เค‘เคซ เคฒिเคตिंเค— เค•ी เคธเค•्เคฐिเคฏ เคญूเคฎिเค•ा เคฐเคนी. เค•िเคคाเคฌ เค•े เคฒिเค เคชूเคฐे เคฎाเคฎเคฒे เคชเคฐ เค‰เคจเค•ा เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคฒिเคฏा เค—เคฏा. 

เคชूเคฐ्เคต เค•ेंเคฆ्เคฐीเคฏ เคฎंเคค्เคฐी เค”เคฐ เค•ांเค—्เคฐेเคธ เคจेเคคा เคถเค•ीเคฒ เค…เคนเคฎเคฆ เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เค•े เคœเคฐिเคฏे เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เคชเคฐ เค•เคก़ा เคช्เคฐเคนाเคฐ เค•िเคฏा เคนै. เคถเค•ीเคฒ เค…เคนเคฎเคฆ เคจे เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ो เคฆेเคถ เค•े เค–िเคฒाเคซ เค•ुเค› เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคคाเค•เคคों เค•ा ‘‘เคคीเคธเคฐा เคทเคก़เคฏंเคค्เคฐ เคฌเคคाเคฏा เคนै.’’ 

เคœाเคจे เคฎाเคจे เคธ्เคคंเคญเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคœเคจเคธंเคšाเคฐ เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคฎें เค…เคธोเคทिเคเคŸ เคช्เคฐोเคซ़ेเคธเคฐ เค†เคจंเคฆ เคช्เคฐเคงाเคจ เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เค…เคจ्เคจा เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ी เค†เคฒोเคšเคจा เคคो เค–ूเคฌ เค•ी เคนै เคฎเค—เคฐ เคธाเคฅ เคนी เคฏे เคญी เคธाเคซ़ เค•िเคฏा เคนै เค•ी เค‡เคจ เคธเคฌเค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ो เค–ाเคฐिเคœ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा. เค†เคจंเคฆ เคช्เคฐเคงाเคจ เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เค‡เคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคญी เคœोเคฐ เคกाเคฒा เคนै เค•ी เคตैเคธे เคธเคค्เคคाเคชเคฐเคธ्เคค, เคญ्เคฐเคท्เคŸ เค”เคฐ เคœเคจเคตिเคฐोเคงी เคคाเค•เคคों เค•ी เคชोเคฒ เค–ोเคฒी เคœाเคจी เคœाเคจी เคšाเคนिเค เคœो เคธंเคตिเคงाเคจ เค”เคฐ เคธंเคธเคฆ เค•ी เค†เคก़ เคฒेเค•เคฐ เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ो เค–़ाเคฐिเคœ เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं. ‘‘เคนुंเค•ाเคฐ เคธे เคฎौเคจ เคคเค•, เคฎौเคจ เค•ी เคนुंเค•ाเคฐ’’ เคฒेเค– เคธे เคตเคฐिเคท्เค  เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐ เคตिเคœเคฏ เคตिเคฆ्เคฐोเคนी เคจे เค…เคจ्เคจा เค•े เค…เคจเคถเคจ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคจ्เคฏूเคœ-เคฐूเคฎ เคฎें เคนुเค เคนเคฒเคšเคฒ เค•ो เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค‰เค•ेเคฐा เคนै. เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เคธ्เคคंเคญเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคฎीเคกिเคฏा เค•्เคฐिเคŸिเค• เคกॉ.เคตเคฐ्เคคिเค•ा เคจंเคฆा เคจे เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคชเคฐ เค•เคˆ เคธเคตाเคฒ เค‰เค ाเคฏे เคนैं. เคกॉ. เคจंเคฆा เคจे เคฏเคนाँ เคคเค• เคฒिเค–ा เคนै เค•ी เค…เคจ्เคจा เค•ो เค…เคจ्เคจा, เคฎिเคกिเคฏा เคจे เคฌเคจाเคฏा, เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ो เคฎिเคกिเคฏा เค•े เค•ैเคฎเคฐों เคธे เคœोเคก़เคคे เคนुเค เคกॉ.เคจंเคฆा เคจे เค‡เคธเค•े เคฆौเคฐाเคจ เคชैเคฆा เคนुเค เค•เคˆ เคจเค เคšेเคนเคฐों เค•ि เคฌाเคคें เค•ि เคนैं. 

เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐी เคช्เคฐเคตीเคจ เคा เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธเคนเคฏोเค—ी เคฐाเคฎ เค—เคคि เคธिंเคน เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เค…เคจ्เคจा เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•े เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฏोเค—เคฆाเคจों เค•े เคธाเคฅ เคธाเคฅ เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ी เคช्เคฐเคœाเคคाเคจ्เคค्เคฐिเค• เคช्เคฐเค•ृเคคि, เค‡เคธเค•ी เคฆिเคถा เค”เคฐ เคธंเคญाเคตเคจाเค“ं เคชเคฐ เคšเคฐ्เคšा เค•ी เคนै. เคธाเคฅ เคนी เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค•ाเคจूเคจ เค•े เคธंเค•ीเคฐ्เคฃ เคฆाเคฏเคฐे, เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค•เคคा เคเคตं เคตिเคธंเค—เคคिเคฏों เคชเคฐ เคญी เค…เคชเคจी เคฐाเคฏ เคฆी เคนै.  

เคœेเคฆ्เคฆाเคน เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคตเคฐिเคท्เค  เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐ เค”เคฐ เค…เคฐเคฌ เคจ्เคฏूเคœ เค•े เคธंเคชाเคฆเค• เคธเคฏैเคฆ เคซैเคธเคฒ เค…เคฒी เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เคเค• เคคเคฐเคซ เคคो เค…เคจ्เคจा เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ी เคคुเคฒเคจा เค…เคฐเคฌ เคตिเคฆ्เคฐोเคน เคธे เค•ी เคนै, เคฎเค—เคฐ เคธाเคฅ เคนी เค‰เคจ เคฌिเคจ्เคฆुเค“ं เคชเคฐ เคญी เคšเคฐ्เคšा เค•ी เคนै เคœिเคจ्เคนें เคตो เค‡เคธ เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ी เค•เคฎी เคฎाเคจเคคे เคนैं. 

เคนिंเคฆी เค•े เคธुเคชเคฐिเคšिเคค เค…เคฒोเคšเค• เคตीเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฏाเคฆเคต เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคญूเค–, เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค”เคฐ เค…เคจ्เคจा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคฎें เค…เคจ्เคจा เค•े เค…เคจเคถเคจ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ाँเคงी เค”เคฐ เคญเค—เคค เคธिंเคน เค•े เค…เคจเคถเคจ เคธे เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคจเค•े เคฌीเคš เค•े เคซเคฐ्เค• เค•ो เค‰เคœाเค—เคฐ เค•िเคฏा เคนै. เค›ाเคค्เคฐ เคจेเคคा เค”เคฐ เคœे.เคเคจ.เคฏू. เค•ी เคชूเคฐ्เคต เค‰เคชाเคง्เคฏเค•्เคท เคถेเคซाเคฒिเค•ा เคถेเค–เคฐ เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎेเคฐे เคšเคถ्เคฎे เคธे เค…เคจ्เคจा เค•ा เคœเคจเคฒोเค•เคชाเคฒ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคœเคฐिเคฏे เค‡เคธे เคเค• เคตเคฐ्เค— เคตिเคถेเคท เค•ा เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคคो เคฌเคคाเคฏा เคนी เคนै เคธाเคฅ เคธाเคฅ เค‡เคธเคธे เคœुเคก़े เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคธเคฆเคธ्เคฏों เคชเคฐ เคญी เคธเคตाเคฒिเคฏा เคจिเคถाเคจ เคฒเค—ाเคฏा เคนै. 

เคตเคฐिเคท्เค  เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคธ्เคคंเคญเค•ाเคฐ เคธुเคงांเคถु เคฐंเคœเคจ เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เค…เคจ्เคจा เค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคชเคฐ เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฏे เคฒिเค–ा เคนै เค•ी เค‡เคธ เคฆेเคถ เค•ो เคนिเคฒाเคจे เค•ी เคคाเค•เคค เค…เคญी เคญी เค•ेเคตเคฒ เคซเค•ीเคฐों เคฎें เคนै, เคฅैเคฒीเคถाเคนों เคฎें เคจเคนीं. เคฒेเค– เคฎें เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคœเคจเคคा เคฎें เค‰เคค्เคธाเคน เค•े เค˜เคŸเคจे, เค‰เคจเค•े เค•ाเคฐเคฃ เค”เคฐ เคŸीเคฎ เค•े เค…เคจ्เคฆเคฐ เค•े เคฌिเค–เคฐाเคต เคชเคฐ เคญी เคฌाเคค เค•ी เค—เคˆ เคนै. เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ाँเคงी เค•े เคธाเคฎเคœिเค• เค”เคฐ เคตैเคšाเคฐिเค• เค‡เคคिเคนाเคธ เคชเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เค† เคฐเคนे เคค्เคฐिเคฆिเคช เคธुเคนเคฐुเคฆ เคจे เค…เคชเคจे เคฒेเค– เคฎें เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เค ाเคฏा เคนै เค•्เคฏा เค…เคจ्เคจा เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เค•ी เคคुเคฒเคจा เค—ाँเคงी เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เค†เคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธे เค•ी เคœाเคจी เคšाเคนिเค? 

เค•िเคคाเคฌ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏे เค—เคฏे เคฒेเค– เคเค• เคคเคฐเคน เคธे เคเค• เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคธ्เคชेเคธ เค•ी เคฐเคšเคจा เค•เคฐเคคे เคนैं. เค†เคชเคธ เคฎें เคฌเคนเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เค†เค—े เค•ी เคฌเคนเคธ เค•ा เคฐाเคธ्เคคा เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं. เคฎेเคฐी เคญूเคฎिเค•ा เค‡เคธ เคชूเคฐी เค•िเคคाเคฌ เคฎें เคฌเคธ เคเค• เคกाเค•िเคฏे เค•ी เคฐเคนी เคนै. เคถुเคฐू เคธे เคฏเคนी เคšाเคนเคคा เคฅा. เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคตเคฐ्เค—ों เค”เคฐ เคธเคฎूเคนों เค•े เคฒोเค—ों เคธे เคฌाเคค เค•ी. เค†เค—्เคฐเคน เค•िเคฏा, เคฒिเค–ें. เคเค• เคธเคฎเค—्เคฐ เค•िเคคाเคฌ เคนोเค—ी เคœो เคนเคฐ เคชเคนเคฒू เคธे เคชाเค เค•ों เค•ो เคฐूเคฌเคฐू เค•เคฐाเคเค—ी. เคœिเคคเคจे เคฒोเค—, เค‰เคคเคจी เคฌाเคคें. เคธเคฌเค•ा เค…เคชเคจा เคตिเคšाเคฐ, เคฏाเคจी เค•िเคคाเคฌ เค•ो เคฌเคนเคธ เค•े เคเค• เคฎंเคš เค•े เคฐूเคช เคฎें เค–เคก़ा เค•िเคฏा เคœा เคธเค•े. เคเคธा เคฆाเคตा เคจเคนीं เคนै เค•ी เคนเคฐ เคชเคนเคฒु เค•ो เค›ू เคธเค•ा, เคฎเค—เคฐ เค•ोเคถिเคถ เคœเคฐूเคฐ เค•ी. เค•ुเค› เคฒोเค— เคธเคฎเคฏ เค•ी เค•เคฎी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฒिเค– เคจเคนीं เคชाเคฏे, เค•ुเค› เค‡เคธเคฒिเค เคญी เคจเคนीं เคฒिเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคฅे เค•ी เคตเค•्เคค เคฎाเค•ूเคฒ เคจเคนीं เคฅा. เค•ाเคฐเคฃ? เคœिเคธ เคŸीเคฎ เค…เคจ्เคจा เคชเคฐ เคถुเคฐुเค†เคค เคฎें เค•ोเคˆ เคŠँเค—เคฒी เคญी เคจเคนीं เค‰เค ा เคธเค•เคคा เคฅा เค‰เคธเคชเคฐ เคฌाเคฆ เคฎें เค†เคฐोเคชों เค•ी เคเคก़ी เคฒเค— เค—เคˆ เคฅी. เคเคธे เคฎें เคนเคฐ เค•ोเคˆ เคธ्เคŸैंเคก เคจเคนीं เคฒेเคจा เคšाเคนเคคा เคนै, เคชเคฒ เคชเคฒ เคšीเคœें เคฌเคฆเคฒ เคฐเคนी เคนैं, เค•เคฒ เคชเคคा เคจเคนीं เค•्เคฏा เคนो?
เคฌเคนเคฐเคนाเคฒ, เคœो เคญी เคนो เคœिเคคเคจे เคฒोเค—ों เค•े เคตिเคšाเคฐ เคธเคฎाเคนिเคค เค•เคฐ เคธเค•ा, เค•िเคฏा เคนै. เคตिเคšाเคฐों เค•ो เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคขाเคฒ เค•เคฐ เค•िเคคाเคฌ เค•ि เคถเค•्เคฒ เคฆी เค—เคˆ เคนै. เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เคนै เค†เคชเค•ो เคชเคธंเคฆ เค†เคเค—ी. 

เค…เคฐुเคฃोเคฆเคฏ เคช्เคฐเค•ाเคถ




Book release photographs: Anjana Om Kashyap, Arvind Kejriwal, Maj Gen. (Retd.) BC Khanduri and Me. 

Book review in Rajasthan Patrika.


Review of Annandolan: Sambhavnayen Aur Sawal in Rashtriya Sahara

เคฌ्เคฒैเค•เค†เค‰เคŸ เคจเคซเคฐเคค เคฐाเคœ
 เค‡เคธ เคฆेเคถ เค•े เคฆिเคฒ เคชเคฐ เค•ी เคนै เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เคจे เคšोเคŸเค•ोเคถिเคถ เคนै เค‡เคธ เคšोเคŸ เคธे เคคिเคฒเคฎिเคฒाเค เคฆेเคถเคตाเคถिเคฏों เค•ो เคญเคก़เค•ाเคจे เค•ी. เคฐाเคœเค ाเค•เคฐे เคจे เคธिเคฐ्เคซ เคฌिเคนाเคฐिเคฏों เค•ो เคงเคฎเค•ी เคจเคนीं เคฆीเคฏे เคงเคฎเค•ी เคนै เคชूเคฐे เคฆेเคถ เค•े เคฒिเค. เคšोเคŸ เคนै เค‡เคธ เคฆेเคถ เค•े เคธंเค˜ीเคฏ เคขांเคšे เคชเคฐ।เค•्เคฏा เคฎुंเคฌเคˆ เคฏा เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•िเคธी เค•ी เคฌเคชौเคคी เคนैเคจเคนींเคœिเคคเคจी เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค•ी เคนै เค‰เคคเคจी เคนी เคฎेเคฐी เคญी เคนै. เค…เคฌ เคคเค• เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค”เคฐ เคฌिเคนाเคฐ เค•ो เคจเคธीเคนเคค เค”เคฐ เคงเคฎเค•ी เคฆेเคจे เคตाเคฒे เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เคจे เคคो เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคฎीเคกिเคฏा เค•ो เคญी เคจเคนीं เคฌเค–्เคถा. เคฌैเคจ เค•เคฐเคจे เคคเค• เค•ी เคงเคฎเค•ी เคฆे เคกाเคฒी เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เค‰เคฒเคŸ เคฎिเคกिเคฏा เคนै เค•ि เคฐเคตिเคตाเคฐ เค•ो เคชूเคฐे เคฆिเคจ เค–़เคฌเคฐों เคฎें เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค•ो เคนी เคฆिเค–ाเคคी เคฐเคนी.
เคœเคฌ เค…เคธเคฎ เคฎें เคฆंเค—ों เค•े เคฌाเคฆ เคฆेเคถ เคญเคฐ เคฎें เคเคธ.เคเคฎ.เคเคธ. เค”เคฐ เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा เค•े เคœเคฐिเคฏे เค•ुเค› เคฒोเค— เคจเคซเคฐเคค เค•ा เคœเคนเคฐ เคซैเคฒा เคฐเคนे เคฅेเคคो เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค•เคก़े เค•เคฆเคฎ เค‰เค ाเคฏेเค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐिเคฏां เคนुเคˆं เค”เคฐ เคฌเคฒ्เค• เคเคธ.เคเคฎ.เคเคธ. เคชเคฐ เคฌैเคจ เคฒเค—ेเคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा เคชเคฐ เค•เคก़ाเคˆ เค•ी เค—เคˆเคฎเค—เคฐ เคฏे เค†เคฆเคฎी เคคो เค–ुเคฒे เคฎंเคš เคธे เคจเคซเคฐเคค เค•ा เคœเคนเคฐ เค‰เค—เคฒ เคฐเคนा เคนै. เค…เคฌ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•เคนाँ เคนै. เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค•ा เค•เคนเคจा เคนै เค•ि เค…เค—เคฐ เค‰เคจเค•ी เคฌाเคค เค—เคฒเคค เคคเคฐीเค•े เคธे เคนिंเคฆी เคฎीเคกिเคฏा เคจे เคซैเคฒाเคˆ เคคो เคตो เค‰เคจ्เคนें เคธเคฌเค• เคธिเค–ाเคฏेंเค—ेเคฌैเคจ เค•เคฐ เคฆेंเค—े. เค…เคฐे เคฐाเคœ เคธाเคนเคฌ,เคนเคฎ เคœเคนเคฐ เค•ो เค…เคฎृเคค เค•ैเคธे เค•เคฐ เคฆें?
เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เคฐเคตिเคตाเคฐ เค•ो เคฆेเคถ เค•े เคนเคฐ เคšैเคจเคฒ เคชเคฐ เค›ाเค เคฐเคนेเค‰เคจเค•े เคงเคฎเค•ी เคญเคฐे เคถเคฌ्เคฆ - "เคฎीเคกिเคฏा เค•ो เคฌैเคจ เค•เคฐ เคฆूंเค—ा" เคฌเคนเคธ เค•ा เคฎुเคฆ्เคฆा เคฌเคจे.  เค•เคฐीเคฌ เค•เคฐीเคฌ เคธเคฌเคจे เค‰เคจเค•ी เค†เคฒोเคšเคจा เค•ीเคŸीเคตी เคฎीเคกिเคฏा เค•े เคธंเคชाเคฆเค•ों เคจे เค‡เคธे เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เคชเคฐ เคนเคฎเคฒा เคฌเคคाเคฏा. เคฎเค—เคฐ เคฎेเคฐा เคธเคตाเคฒ เคฏे เคนै เค•ि เค…เค—เคฐ เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เคฎीเคกिเคฏा เค•ो เคฌैเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เคคो เคนเคฎ เคฏे เค•เคฐเค•े เค•्เคฏों เคจเคนीं เคฆिเค–ा เคธเค•เคคे. เค•्เคฏों เคจเคนीं เคนเคฎ เค‰เคจ्เคนें เคฌैเคจ เค•เคฐ เคฆेเคคे. เคตैเคธे เคญी เค‰เคจเค•े เคถเคฌ्เคฆ เคจเคซเคฐเคค เคซ़ैเคฒाเคจे เคตाเคฒे เคนैंเคฆो เคฐाเคœ्เคฏोंเค•े เคฒोเค—ों เค•े เคฌीเคš เคคเคจाเคต เคชैเคฆा เคนो เคธเค•เคคा เคนै. เคฎुंเคฌเคˆ เค”เคฐ เค†เคธ-เคชाเคธ เค•े เคถเคนเคฐों เคฎें เคฌिเคนाเคฐ เค•े เค›ाเคค्เคฐों เคชเคฐ เคนुเค เคนเคฎเคฒे เค•ी เคคเคธ्เคตीเคฐें เค…เคฌ เคญी เคฏाเคฆ เคนैं เคธเคฌเค•ो.
เค…เค—เคฐ เคนเคฎ เคฌिเคนाเคฐिเคฏों เคชเคฐ เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฎें เคนुเค เคชिเค›เคฒे เคนเคฎเคฒों เค•ो เคฏाเคฆ เค•เคฐें เคคो เคฆीเค–เคคा เคนै เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฆेเคจे เค†เคฏे เค‰เคจ เค›ाเคค्เคฐों เคชเคฐ เคนाเคฒे เค”เคฐ เคคेเคœ เคนो เคœाเคคे เคœเคฌ เคŸी.เคตी. เค•ैเคฎเคฐे เคตเคนां เคนोเคคेเคนเคฎाเคฐे เค•ैเคฎเคฐे เคธे เคฐाเคœ เค•ा เค•ुเค› เคฌिเค—เคก़ा เคคो เคจเคนीं เคฎเค—เคฐ เคนाँ เคฏे เคœเคฐुเคฐ เคนुเค† เค•ी เค•ुเค› เคœ्เคฏाเคฆा เคฒोเค— เคชीเคŸ เค—เค. เคŸी.เคตी. เคชเคฐ เคคเคฌ เคญी เคเคธी เคคเคธ्เคตीเคฐों เค•ो เค–ाเคธी เคœเค—เคน เคฆी เค—เคˆเคนाँ เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคฏे เคœเคฐुเคฐ เค•เคนा เค—เคฏा เค•ी เคฏे เคธเคฐाเคธเคฐ เค—ुंเคกाเค—เคฐ्เคฆी เคนै. เคฎเค—เคฐ เคนเคฎाเคฐे เคเคธा เค•เคนเคจे เคธे เคนुเค† เคคो เค•ुเค› เคญी เคจเคนींเค‰เคฒเคŸ เคชुเคฐे เคฆेเคถ เคจे เคคเคธ्เคตीเคฐें เคฆेเค–ीं เค”เคฐ เคคเคจाเคต เค•ा เคฎाเคนोเคฒ เคฌเคจा. เคฎैं เคฏे เคจเคนीं เค•เคนเคคा เค•ी เคเคธी เคšीเคœों เค•ो เคนเคฎें เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค. เคฎเค—เคฐ เคนเคฎें เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ी เค–़เคฌเคฐों เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค”เคฐ เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคนोเคจा เคšाเคนिเค - เค•्เคฏा เคฆिเค–ाเคँ เค”เคฐ เค•्เคฏा เคจा เคฆिเค–ाเคँ- เค‡เคธเค•ी เคเค• เคฒเค•ीเคฐ เคนเคฎें เคฏเคนाँ เคญी เค–ींเคšเคจी เคนोเค—ी.
 เคœो เคธाเคตเคงाเคจी เค•เคถ्เคฎीเคฐ เคธे เค†เคจे เคตाเคฒी เคคเคธ्เคตीเคฐों เค•े เคธाเคฅเคฏा เคฆेเคถ เคฎें เค…เคจ्เคฏ เคœเค—เคนों เคชเคฐ เคนुเค เคงाเคฐ्เคฎिเค• เค‰เคจ्เคฎाเคฆ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคนเคฎ เคฌเคฐเคคเคคे เคนैं เคตो เค•्เคฏूँ เคจเคนीं เคเคธी เคšीเคœों เคฎें เคญी เคฒाเค—ू เค•เคฐเคคे. เค…เค—เคฐ เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•ी เคคเคธ्เคตीเคฐ เค–เคคเคฐเคจाเค• เคนै เค”เคฐ เคนเคฎ เคจเคนीं เคฆिเค–ाเคคे เคคो เคฏे เคญी เคคो เค•िเคธी เค•े เคนीเคค เคฎें เคจเคนीं เคนैเคธिเคตाเคฏ เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค•े. เคฏे เคคเคธ्เคตीเคฐें เคญी เคคो เค‰เคจ्เคฎाเคฆ เคชैเคฆा เค•เคฐเคคी เคนैं.
เค•्เคฏा เคนเคฎें เคกเคฐ เคจเคนीं เค•ी เคเคธे เคฌเคฏाเคจ เคธुเคจเค•เคฐ เค•เคนीं เค•ोเคˆ เค”เคฐ 'เคฐाเคนुเคฒ เคฐाเคœเคฌเคจ เคœाเค. เคฐाเคนुเคฒ เคฐाเคœ เคจे เฅจเฅฆเฅฆเฅฎ เค•े เค…เค•्เคคूเคฌเคฐ เคฎเคนीเคจे เคฎें เคฎुंเคฌเคˆ เคเค• เคฌเคธ เคชเคฐ เค…เคชเคจे เคฆेเคธी เค•เคŸเคคे เค•े เคฌเคฆौเคฒเคค เค•เคฌ्เคœ़ा เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคฅा เค”เคฐ เคฌाเคฆ เคฎें เคฎाเคฐा เค—เคฏा. เคฐाเคนुเคฒ เคฐाเคœ เคฎेเคฐे เคธ्เค•ूเคฒ เคธे เคฅा เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคชिเคคाเคœी เค”เคฐ เคฎेเคฐे เคชिเคคाเคœी เค•ाเคซी เคฆिเคจ เคธे เคเค• เคฆुเคธเคฐे เค•ो เคœाเคจเคคे เคนैं. เคฐाเคนुเคฒ เคเคธा เคจเคนीं เคฅा. เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคญी เค–ूंเค–ाเคฐ เคจเคนीं เคฅा. เคซिเคฐ เค•्เคฏों เค•िเคฏा เค‰เคธเคจे เคเคธाเค•्เคฏा เคนเคฎเคจे เค•เคญी เคธोเคšा เคนैเคจเคนीं เค…เคธเคฒ เคฎें เคนเคฎ เคเคธी เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•े เคฌाเคฆ เคถाเคฏเคฆ เคธोเคšเคคे เคจเคนीं. เค”เคฐ เค…เค—เคฐ เคธोเคšเคคे เคนैं เคคो เคธुเคงाเคฐ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे. เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค. เคตเคฐเคจा เคเคธी เคฌुเคฐी เค–़เคฌเคฐों เคธे เคนเคฎ เคฌเคš เคจเคนीं เคชाเคंเค—े.
เคฎेเคฐा เคฎाเคจเคจा เคนै เค•ी เค…เค—เคฐ เคฎीเคกिเคฏा เค–ुเคฆ เคฎें เคฏे เคซैเคธเคฒा เค•เคฐ เคฒे เค•ी เคนเคฎ เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค•ो เค…เค—เคฒे เฅฉเฅฆ เคฆिเคจ เคคเค• เคจเคนीं เคฆिเค–ाเคฏेंเค—ेเคฌैเคจ เค•เคฐ เคฆेंเค—े เคคो เคถाเคฏเคฆ เค‡เคธเค•ा เค…เคธเคฐ เค…เคฒเค— เคนोเค—ा. เคนाँ เคฏे เคฆเคฐ เคœเคฐूเคฐ เคนै เคชुเคฐाเคจी เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฏे เค•เคฏाเคธ เคœเคฐुเคฐ เคฒเค—ाเคฏे เคœा เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เคเคธे เคฎें เคจ्เคฏूเคœ เคšैเคจเคฒों เค•े เคฆเคซ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคนเคฎเคฒे เคœเคฐुเคฐ เคนो เคธเค•เคคे เคนैं. เคฏे เคœเคฐुเคฐ เคนो เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคฎुंเคฌเคˆ เค•े เคเค•-เค†เคง เคฎीเคกिเคฏा เคนเค‰เคธ เค•ो เคจिเคถाเคจा เคฌเคจाเคฏा เคœाเค. เคฎเค—เคฐ เค‡เคธ เคกเคฐ เคธे เค•्เคฏा เคนเคฎ เค‡เคจเค•े เคจเคซเคฐเคค เค•ी เคฐाเคœเคจीเคคि เค•ो เคซ़ैเคฒाเคจे เค•ा เคœเคฐिเคฏा เคฌเคจे เคฐเคนेंเค—े. เคเคธे เคนเคฎเคฒों เคธे เคนเคฎ เคชเคนเคฒे เคญी เคฆो เคšाเคฐ เคนुเค เคนैंเคนเคฎाเคฐे เคฆเคซ्เคคเคฐ เคคोเคก़े เค—เค เคนैं. เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐों เคชเคฐ เคนเคฎเคฒे เคนुเค เคนैंเคฎเค—เคฐ เค‡เคจ्เคนोเคจे เคนเคฎें เคฎเคœเคฌूเคค เคนी เค•िเคฏा เคนै. เคนเคฎें เค‡เคจ เคœैเคธे เคฒोเค—ों เคธे เคฌเคนुเคค เคฎเคœเคฌूเคค เคนैंเคนเคฎाเคฐी เค•ौเคฎ เค•ी เค‡เคจเคธे เค•ोเคˆ เคคुเคฒเคจा เคจเคนीं เคนैเคซिเคฐ เค•्เคฏा เคนै เคœो เคธเคฌ เคœाเคจเคจे  เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคญी เคนเคฎें เค‡เคจเค•े เคเคธे เคฌเคฏाเคจों เค•ो เคœเค—เคน เคฆेเคจे เค•ो เคฎเคœเคฌूเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै. เคธเคฌ เค•ुเค› เคฌाเคœाเคฐ เคจเคนीं เคนोเคคाเคนเคฎ เคชเคฐ เค‡เคธเค•े เค…เคฒเคตा เคฌเคนुเคค เคฌเคก़ी เคฌเคก़ी เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐिเคฏां เคนैं. เค•เคนเคคे เคนैं เคนเคฎ เคฆेเคถ เค•े เค†ँเค– เค”เคฐ เค•ाเคจ เคนैंเคฆेเคถ เคตเคนी เคฆेเค–เคคा เคนै เคœो เคนเคฎ เคฆिเค–ाเคคे เคนैं. เคซिเคฐเคธाเคตเคงाเคจी เคคो เคฌเคฐเคคเคจी เคนोเค—ी! 
เคฎैं เคธेंเคธเคฐ เคฐाเคœ เค•े เค–िเคฒाเคซ เคนूँเคฎเค—เคฐ เคฏเคนाँ เคธेंเคธเคฐ เคœเคฐुเคฐी เคนोเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै. เค…เค—เคฐ เคนเคฎเคจे เคฐाเคœ เค•े เค‰เคจ เคฌเคฏाเคจों เค•ो เคจเคนीं เคฆिเค–ाเคฏा เคนोเคคा เคœिเคธเคฎे เคตो เคœเคนเคฐ เค‰เค—เคฒ เคฐเคนे เคฅे เคคो เค‰เคจเค•ा เคตो เคฌเคฏाเคจ เค‰เคธ เคฎंเคš เคธे เค‰เคจเค•ो เคธुเคจเคจे เคตाเคฒों เค•े เค…เคฒाเคตा เค•ोเคˆ เคจเคนीं เคœाเคจ เคชाเคคा. 
 เคฎเค—เคฐ เคนเคฎเคจे เค‰เคจเค•े เค‡เคธ เคฌเคฏाเคจ เค•ो เคชूเคฐे เคฆेเคถ เคฎें เคธुเคจाเคฏाเคฆिเค–ाเคฏा เค”เคฐ เคฌเคนเคธ เคฎें เคคเคฌ्เคฆीเคฒ เค•เคฐ เคฆिเคฏा. เคนाเคฒाँเค•ि เค‡เคธ เคฌเคนเคธ เคฎें เค‰เคจเค•े เคฒोเค—ों เค•े เค…เคฒाเคตा เค•िเคธी เคจे เค‰เคจเค•ा เคธाเคฅ เคจเคนीं เคฆिเคฏाเคฎเค—เคฐ เคœो เคตो เคšाเคนเคคे เคฅे เคตเคนी เคนเคฎเคจे เค•िเคฏा. เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค•ो เคšเคฐ्เคšा เค•ा เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฌเคจा เคฆिเคฏा. เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ी เคฐเคตिเคตाเคฐ เค•ो เคฌिเคนाเคฐ เค•े เคฎुเค–्เคฏเคฎंเคค्เคฐी เคจीเคคीเคถ เค•ुเคฎाเคฐ เคญी เคเค• เคช्เคฐेเคธ เคตाเคฐ्เคคा เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฐाเคœ เคชเคฐ เคฌिเคซเคฐ เคชเคก़ेเคนाเคฒाँเค•ि เคฏे เคช्เคฐेเคธ เคตाเคฐ्เคคा เค•िเคธी เค”เคฐ เคฎुเคฆ्เคฆे เคชเคฐ เคฅीเคฎเค—เคฐ เค…ंเคคเคคःเค•ेंเคฆ्เคฐ เคฌเคจ เค—เค เคฐाเคœ เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคŸिเคชเคฃ्เคฃी. เคจीเคคीเคถ เค•ुเคฎाเคฐ เคจे เค‰เคจ्เคนें เคธिเคฐเคซिเคฐा เคคเค• เคฌुเคฒा เคฆिเคฏा.
เค‡เคธ เคฌเคนเคธ เค•े เคฌीเคš เคœिเคจ เคฆो เคฒोเค—ों เค•े 'เคจंเคฌเคฐเคฎें เค‡เคœाเคซा เคนुเค† เคนै เคตो เคนैं เคธिเคฐ्เคซ เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค”เคฐ เค•เคฎोเคฌेเคถ เคจिเคคीเคถ เค•ुเคฎाเคฐ. เคœเคนाँ เคเค• เคคเคฐเคซ เคฐाเคœ เคจे เค…เคชเคจे เคฎเคคเคฆाเคคाเค“ं เค•ो เคฏे เคฏเค•ीเคจ เคฆिเคฒाเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी เคนै เค•ी เคฌिเคนाเคฐी เค”เคฐ เค‰เคธ เคช्เคฐांเคค เค•े เค†เคธ-เคชाเคธ เค•े เคฒोเค— เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ी เคœเคก़ เคนैं เค”เคฐ เคฎैं เค‡เคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ो เค–़เคค्เคฎ เค•เคฐ เคฆूंเค—ाเคตเคนीँ เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เคจिเคคीเคถ เค•ुเคฎाเคฐ เค•ो เคฌिเคนाเคฐी เค…เคธ्เคฎिเคคा เคœเค—ाเคจे เค•ा เคซिเคฐ เคธे เคฎौเค•ा เคฎिเคฒा. เคœเคฎเค•เคฐ เคฌเคฐเคธे เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เคชเคฐเค”เคฐ เคฌเคฐเคธเคคे เคนी เคœा เคฐเคนे เคนैं.
เคœिเคธ เคฆिเคจ เคฏे เคฎाเคฎเคฒा เคธเคฌเคธे เค—เคฐ्เคฎ เคฅाเคฐเคตिเคตाเคฐ เฅจ เคคाเคฐीเค– เค•ोเค‰เคธ เคฆिเคจ เคฎेเคฐी เคฌीเคœेเคชी เค•े เคเค• เคจेเคคा เคธे เคฌाเคค เคนुเคˆเค‰เคจเค•ा เคธाเคซ़ เค•เคนเคจा เคฅा 'เคจिเคคीเคถ เค•ुเคฎाเคฐ เค•ो เคฐाเคœ เคœैเคธे เคฒोเค—ों เคชเคฐ เคŸिเคชเคฃ्เคฃी เคจเคนीं เค•เคฐเคจी เคšाเคนिเคเคฌिเคจा เคฎเคคเคฒเคฌ เคตो เค‰เคธे เค”เคฐ เคฎाเค‡เคฒेเคœ เคฆे เคฐเคนे เคนैंเค”เคฐ เคธिเคฐเคซिเคฐा เคœैเคธे เคถเคฌ्เคฆ เคคो เค‰เคจ्เคนें เค•เคคเคˆ เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคจเคนीं เค•เคฐเคจे เคšाเคนिเค. เค‰เคจ्เคนें เค‡เคธ เคฌाเคฌเคค เคธीเคงा เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคฎुเค–्เคฏเคฎंเคค्เคฐी เคธे เคฌाเคค เค•เคฐเคจी เคšाเคนिเค เคฏा เคซिเคฐ เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฎेंเคฌेเค•ाเคฐ เคนเคตा เคฆे เคฐเคนे เคนैं'’.
เคฌेเค•ाเคฐ เคนเคตा เคฆेเคจा - เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคฏเคนी เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं เคนเคฎ. เคฏा เคคो เคนเคฎ เคฏे เคจा เค•เคนें เค•ी เคฏे เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เคชเคฐ เคนเคฎเคฒा เคนैเคฏा เค…เค—เคฐ เค•เคนें เคฏा เคธเคฎเคें เคคो เคฌ्เคฒैเค•เค†เค‰เคŸ เค•เคฐ เคฆें เคเคธे เคฌเคฏाเคจों เค•ो.
เคฐเคตिเคตाเคฐ เคธे เคธोเคถเคฒ เคฎिเคกिเคฏा เคชเคฐ เคฎैं เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐे เค•े เคฌเคฏाเคจ เคชเคฐ เคšเคฐ्เคšा เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँเค…เคงिเค•เคคเคฐ เคฒोเค—ों เค•ी เคฐाเคฏ เคนै เค•ी เค…เค—เคฐ เคฎिเคกिเคฏा เคฐाเคœ เค•ो เค•ुเค› เคฆिเคจ เค•े เคฒिเค 'เคฌ्เคฒैเค• เค†เค‰เคŸเค•เคฐ เคฆे เคคो เคตो เคฒाเค‡เคจ เคชเคฐ เค† เคœाเคฏेंเค—े.  เคเค• เคตเคฐिเคท्เคŸ เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐ เคจे เคซेเคธเคฌुเค• เคชเคฐ เคฒिเค–ा เคนै "เคเค• เคธเคฎเคฏ เคเคธा เคฅा เคœเคฌ เคเคธे เคจेเคคाเค“ं เค•ो เคฎीเคกिเคฏा เคœเค—เคน เคจเคนीं เคฆेเคคी เคฅीเคฎเค—เคฐ เค†เคœ เคŸीเค†เคฐเคชी เค•े เค–ेเคฒ เคจे เคธเคฌ เคฌเคฆเคฒ เคฆिเคฏा เคนै เค”เคฐ เคฏे เคถเคฐ्เคฎเคจाเค• เคนै". เคนเคฎ เค•्เคฏों เคจเคนीं เค…เคชเคจे เค…เคจ्เคฆเคฐ เค•ी เค†เคตाเคœ เคธुเคจเคคे เค”เคฐ เคœाเค—เคคे เคนैं.  
เคกเคฐ เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคนै เค•ी เคœैเคธे เค…เคธเคฎ เคฎें เคนुเค เคนिंเคธा เค•े เคœเคฐिเคฏे เคฆेเคถ เคญเคฐ เคฎें เคจเคซเคฐเคค เคซ़ैเคฒाเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी เค—เคˆ เค•เคนीं เค•ुเค› เคเคธा เค‡เคธ 'เคฐाเคœ เคจेเคคाเค•े เคฌเคฏाเคจ เคธे เคญी เคนुเค† เคคो. เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เค•ो เคฒोเค— เคธเคฎเคเคฆाเคฐ เคนैं,เคถांเคค เคธ्เคตเคญाเคต เค•े เคนैंเคฎเค—เคฐ เคธเคฎाเคœ เคฎें เค•ुเค› เคเคธे เคคเคค्เคต เคญी เคนैं เคœो เคเคธे เคฎौเค•े เค•ी เคคเคฒाเคถ เคฎें เคฐเคนเคคे เคนैं เคœो เคšिंเค—ाเคฐी เค•ो เค†เค— เคฎें เคคเคฌ्เคฆीเคฒ เค•เคฐเคฆें. เค…เค—เคฐ เคเคธा เคนुเค† เคคो เคนเคฎ เค…เคชเคจी เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เคธे เคจเคนीं เคญाเค— เคชाเคंเค—े. เคนเคฎ เคฎुเคœเคฐिเคฎ เคนोंเค—ेเคจเคซเคฐเคค เคซ़ैเคฒाเคจे เคตाเคฒे เค•ो 'เคœเคฐिเคฏाเคฆेเคจे เค•े.  
 เคœเคฌ เคนเคฎ เค–ुเคฆ เคฏे เคฎाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคฏे เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เคชเคฐ เคนเคฎเคฒा เคนै เคคो เคซिเคฐ เคนเคฎ เค–ुเคฆ เค‡เคธे เคœเค—เคน เค•्เคฏों เคฆे เคฐเคนे เคนैं. เคนเคฎ เค•เคก़े เคซैเคธเคฒे เค•्เคฏों เคจเคนीं เคฒेเคคे.
 เคฐाเคœเคจीเคคि เค…เคชเคจी เคœเค—เคน เคนैเคฎเค—เคฐ เคฏे เค•เคนीं เคธे เคญी เคฐाเคœเคจीเคคि เคจเคนींเคฏे เคจเคซเคฐเคคเคจीเคคि เคนै. เค”เคฐ เคเคธीเคจเคซเคฐเคคเคจीเคคि เค•ो เคฏเคนीं เคฐोเค•เคจे เคฎें เคธเคฌเค•े เคญเคฒाเคˆ เคนै. เค…เค—เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं เค•เคฐเคคी เคคो เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ เคนเคฎ เค…เคชเคจा เคซเคฐ्เคœ เคคो เคจिเคญा เคธเค•เคคे เคนैं. เคฎीเคกिเคฏाเค•ो เค‡เคธ เคฆेเคถ เคฎें เคšौเคฅा เคธ्เคคเคฎ्เคญ เค•เคนा เค—เคฏा เคนैเค‡เคคिเคนाเคธ เค—เคตाเคน เคนै เคนเคฎเคจे เคนเคฐ เคฌाเคฐ เคธเคนी เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคœाเค— เค•เคฐ เค‡เคธ เคฆेเคถ เค•ो เคฐाเคน เคฆिเค–ाเคˆ เคนै. เคเคธे เคฎें เคเค• 'เคฐाเคœ เค ाเค•เคฐेเคœैเคธे เคชृเคฅเค•เคคाเคตाเคฆी เคจेเคคा เค•ो เค•ैเคธे เคฌเคข़ाเคตा เคฆे เคธเค•เคคे เคนैं. เค‡เคธ เคนเคตा เค•े เคोंเค•े เค•ो เค‡เคธ เคฆिเคถाเคฎें เค†เค—े เคฌเคข़เคจे เคธे เคฐोเค•เคจे เคฎें เคนเคฎें เคญी เค…เคชเคจा เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคจा เคชเคก़ेเค—ा. เค…เค—เคฐ เคนเคฎเคจे เค‡เคธे เค”เคฐ เคนเคตा เคฆेเคจा เคฌเคฐเค•़เคฐाเคฐ เคฐเค–ा เคคो เค•เคนीं เคฏे เคฌเคตंเคกเคฐ เคฆेเคถ เค•ो เคฎเคนंเค—ा เคจ เคชเคก़े. เค…เค—เคฐ เคเคธा เคนुเค† เคคो เคซिเคฐ เคนเคฎ เคญी เค‰เคธ เค…เคฆाเคฒเคค เคฎें เค‰เคธी เคคเคฐเคซ เค–เคก़े เคชाเค เคœाเคฏेंเค—ेเคœिเคธ เคคเคฐเคซ 'เคจเคซเคฐเคค เคฐाเคœเคนोเค—ा.

This article was published in Jansatta.